Rekin wielorybi (Rhincodon typus) to największa ryba na świecie, osiągająca imponujące rozmiary do 20 metrów długości i wagę do 30 ton. Pomimo swojej wielkości, jest to łagodny filtrator żywiący się planktonem i drobnymi rybami. Szacuje się, że rekiny te mogą żyć od 80 do 130 lat, a niektóre szacunki sięgają 150 lat, choć wiele aspektów ich życia pozostaje nieznanych.
Charakterystyczną cechą tych olbrzymów jest unikalny wzór białych plam na ciele, przypominający nocne niebo. Każdy osobnik posiada niepowtarzalny „odcisk palca”, wykorzystywany przez badaczy do identyfikacji. Głowy rekinów wielorybich są szerokie i spłaszczone, z pyskami umieszczonymi z przodu, co odróżnia je od większości innych rekinów. Posiadają tysiące maleńkich zębów, które nie służą im do jedzenia, a jedynie jako organ szczątkowy, choć niektóre źródła wskazują, że mogą pomagać w procesie filtrowania pokarmu.
Rekiny wielorybie zamieszkują tropikalne i subtropikalne wody na całym świecie. Do miejsc ich częstych obserwacji należą: Meksyk (wyspy Holbox i Mujeres, lipiec-wrzesień), Tanzania (wyspa Mafia, październik-marzec), Malediwy (atol South Ari, przez cały rok), Australia (Ningaloo Reef, marzec-sierpień) oraz Indonezja (Sumbawa, czerwiec-wrzesień). Podczas obserwacji tych łagodnych olbrzymów kluczowe jest wybieranie operatorów turystycznych przestrzegających zasad odpowiedzialnej turystyki, takich jak unikanie dotykania i karmienia rekinów oraz zachowanie bezpiecznej odległości.
Niewłaściwe interakcje z rekinami wielorybimi mogą mieć poważne konsekwencje. Próby zbliżenia się lub dotknięcia ich mogą przestraszyć rekina, który odpłynie, ryzykując wpadnięcie pod śruby łodzi. Wybór nieregulowanych wycieczek może zakłócić naturalne zachowanie rekinów i prowadzić do kar. Zamiast tego zaleca się obserwowanie ich z bezpiecznej odległości, używając masek, fajek lub kamer. Certyfikowane centra nurkowe, inwestujące w ochronę przyrody, są najlepszym wyborem.
Rekiny wielorybie odgrywają nieocenioną rolę w morskich ekosystemach, konsumując ogromne ilości planktonu i regulując równowagę oceaniczną. Ich wyginięcie mogłoby wywołać kaskadowe skutki w sieciach pokarmowych oceanów. Szacuje się, że populacja rekinów wielorybich na świecie zmniejszyła się o około 50% w ciągu ostatnich 75 lat, co skłoniło Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) do umieszczenia ich na liście gatunków zagrożonych.
Fascynujące fakty dotyczące rekinów wielorybich obejmują ich zdolność do nurkowania na głębokość ponad 1900 metrów. Na wyspach Galapagos 90% obserwowanych osobników to ciężarne samice, co sugeruje, że obszar ten może być ważnym miejscem rozrodu. W 1995 roku u wybrzeży Tajwanu znaleziono samicę z 300 embrionami w macicy, co świadczy o ich strategii rozrodczej polegającej na rodzeniu żywych młodych, które są odżywiane przez woreczek żółtkowy. Żywią się planktonem, krylem, małymi rybami i ikrą ryb, filtrując do 600 000 litrów wody na godzinę. Co ciekawe, rekiny wielorybie potrafią „kaszleć”, aby oczyścić płytki filtracyjne z nagromadzonych cząstek. Gatunek został po raz pierwszy oficjalnie opisany w 1828 roku. W 2016 roku gatunek został wpisany na listę zagrożonych przez IUCN. Rekiny wielorybie przypominają nam o bezkresie oceanów i kruchości nawet największych jego mieszkańców. Ich dalsze istnienie zależy od naszej odpowiedzialnej troski o środowisko morskie.