Złoty toaleta Cattelana „Ameryka” sprzedana za 12,1 mln dolarów Ripley's Believe It or Not!

Funkcjonalna instalacja artystyczna autorstwa włoskiego konceptualisty Maurizio Cattelana, zatytułowana „Ameryka”, znalazła nowego właściciela. Dzieło, wykonane z osiemnastokaratowego złota, zostało sprzedane 18 listopada 2025 roku podczas aukcji w domu Sotheby's w Nowym Jorku za kwotę 12,1 miliona dolarów, wliczając opłaty aukcyjne. Nowym nabywcą tej unikatowej rzeźby, ważącej ponad 100 kilogramów, została słynna amerykańska sieć rozrywkowa Ripley's Believe It or Not!. Przedstawiciele Ripley's oficjalnie potwierdzili, że to akcesorium stało się najcenniejszym nabytkiem w ich kolekcji i zamierzają udostępnić je publiczności.

Obiekt ten, ukończony w 2016 roku, stanowi ostrą satyrę na współczesny kapitalizm i nadmierne nagromadzenie bogactwa. Początkowe szacunki cenowe dla tego eksponatu, oparte głównie na wartości kruszcu (około 10 milionów dolarów), sugerowały wysokie zainteresowanie. Licytacja rozpoczęła się od pułapu 10 milionów dolarów. Warto podkreślić, że sprzedana wersja jest jedynym znanym, zachowanym egzemplarzem tej pracy. Poprzednia kopia, wystawiona we wrześniu 2019 roku w posiadłości Blenheim w Oksfordshirze, padła ofiarą kradzieży.

Ograbienie rodowej siedziby księcia Marlborough miało dramatyczne konsekwencje. Złodzieje nie tylko zabrali cenną rzeźbę, ale także spowodowali znaczne szkody materialne, w tym zalanie pomieszczenia, ponieważ toaleta była podłączona do instalacji wodociągowej. W 2025 roku postawiono zarzuty czterem osobom w związku z tym napadem, jednak sama rzeźba nigdy nie została odnaleziona. Powszechnie uważa się, że dzieło zostało po prostu przetopione.

Zanim „Ameryka” trafiła do Blenheim, miała swoją premierę w 2016 roku w Muzeum Sztuki Nowoczesnej Solomona R. Guggenheima w Nowym Jorku. Tam ponad 100 tysięcy zwiedzających miało możliwość skorzystania z tego luksusowego udogodnienia. W pewnym momencie, gdy Biały Dom zwrócił się z prośbą o wypożyczenie obrazu Van Gogha, Muzeum Guggenheim w akcie artystycznego sprzeciwu zaproponowało właśnie ten złoty sedes. Kolekcja Ripley's, której fundamentem jest zbiór Roberta L. Ripleya, słynie z gromadzenia osobliwości, woskowych figur i rzadkich artefaktów.

Dyrektor ds. ekspozycji, John Corcoran, zaznaczył, że firma rozważa możliwość udostępnienia rzeźby do użytku, choć przyznał, że wymagałoby to „poważnego planowania” oraz znalezienia „kogoś wystarczająco odważnego”. Ten zakup nastąpił w okresie pewnego spowolnienia na rynku sztuki z wyższej półki. Mimo to, transakcja ta uwydatnia niezmienne zainteresowanie prowokacyjnymi pracami Cattelana. Wcześniejsze rekordy artysty obejmowały sprzedaż rzeźby „Him” za kwotę 17,2 miliona dolarów. „Ameryka” kontynuuje swoją niezwykłą podróż, przechodząc teraz z prywatnej kolekcji miliardera Steve'a Cohena do zbioru poświęconego najbardziej nietypowym obiektom na świecie.