Dlaczego psy przechylają głowę, gdy słuchają ludzkiej mowy? Nowe odkrycia naukowe

Zachowanie polegające na przechylaniu głowy przez psy, gdy zwracają się do nich właściciele, od dawna fascynuje zarówno opiekunów, jak i naukowców. Jest to jeden z najbardziej charakterystycznych i uroczych gestów w komunikacji międzygatunkowej. Najnowsze wyniki badań, opublikowane w 2025 roku, rzucają nowe światło na tę kwestię, wiążąc ten gest z zaawansowanymi mechanizmami percepcji mowy ludzkiej i przetwarzania istotnych bodźców słuchowych.

Kluczowe badanie, które ukazało się w czasopiśmie Animal Cognition, koncentrowało się na zdolności psów do zapamiętywania nazw konkretnych przedmiotów. Doktor Andrea Sommese oraz zespół naukowców z Uniwersytetu Budapeszteńskiego postawili hipotezę, że przechylenie głowy jest wskaźnikiem „przetwarzania istotnych bodźców słuchowych” – innymi słowy, psy starają się zrozumieć, co do nich mówimy. W trzymiesięcznym eksperymencie wzięło udział 40 psów, których zadaniem było przyniesienie konkretnej zabawki na zawołanie. Ustalono, że psy potrafiące nauczyć się ponad dziesięciu nazw przechylały głowę w 43% przypadków po usłyszeniu komendy. Z kolei zwierzęta o mniejszym zasobie słownictwa wykonywały ten ruch zaledwie w 2% sytuacji. Ten wynik wyraźnie wskazuje na bezpośrednią korelację między przechylaniem głowy a aktywnym dopasowywaniem sygnału słuchowego do obrazu wizualnego przechowywanego w pamięci zwierzęcia.

Dodatkowa analiza wykazała, że psy o wysokich zdolnościach kognitywnych w tym teście demonstrowały również pewną selektywność, zawsze przechylając głowę na tę samą, preferowaną przez siebie stronę. Siedem psów, które osiągnęły najlepsze wyniki, zostało roboczo nazwanych „utalentowanymi lingwistami”. Wśród nich wyróżniała się suczka rasy border collie o imieniu Whiskey, która poprawnie identyfikowała około 54 zabawek. Rasa border collie pojawiła się również w innym badaniu z 2025 roku, gdzie zajęła drugie miejsce w szeroko zakrojonym teście inteligencji psów, przeprowadzonym przez Uniwersytet Helsiński, zdobywając 26 punktów. To sugeruje, że zdolności językowe i skłonność do przechylania głowy mogą być powiązane z ogólnym poziomem inteligencji.

Oprócz czynników kognitywnych, istnieją również wyjaśnienia natury fizjologicznej. Profesor Stanley Coren w badaniu pilotażowym z 2013 roku sugerował, że przechylenie głowy może być sposobem na poprawę widoczności twarzy właściciela, zwłaszcza u psów z długimi pyskami, takich jak owczarki niemieckie, których pole widzenia jest częściowo zasłonięte przez anatomię czaszki. Badanie Corena, które objęło 582 psy, wykazało, że 71% psów o długich pyskach przechylało głowę podczas interakcji, w przeciwieństwie do 52% psów o pyskach bardziej płaskich, na przykład mopsów. Zakłada się również, że ruch ten pomaga dokładniej zlokalizować źródło dźwięku, ponieważ optymalne ustawienie uszu ułatwia precyzyjne określenie kierunku, z którego dochodzi głos.

Niezależnie od naukowych przyczyn stojących za tym powszechnym zachowaniem, jest ono niezaprzeczalnie urocze i wzmacnia więź z opiekunem. Gdyby przeprowadzono badania wśród właścicieli, większość z nich z pewnością stwierdziłaby, że odbiera ten gest jako wyraz przyjaznego zainteresowania, zaangażowania i miłości. A czyż nie to jest najważniejsze w relacji między człowiekiem a jego czworonożnym przyjacielem?