Sycylijski etos: znaczenie słowa „schiettu” i tradycja Święta Kawalerów w Terrasini

Sycylijskie słowo „schiettu” jest nasycone głębokim odcieniem autentyczności, nieskazitelności oraz braku sztuczności. W odniesieniu do człowieka, termin ten oznacza osobę wolną od więzów romantycznych, podkreślając czystość i szczerość życia prowadzonego „bez wpływu partnera” (senza l'influenza di un partner). To właśnie to pojęcie stanowi fundament corocznego wydarzenia w Terrasini, położonym w prowincji Palermo, znanego jako „Festa di li Schietti”, czyli Święto Kawalerów.

Korzenie tej uroczystości sięgają pradawnych rytuałów wiosennych, związanych z manifestacją tężyzny fizycznej i żywotności, a ich obecność jest potwierdzona co najmniej od drugiej połowy dziewiętnastego wieku. W tamtych czasach istniał zwyczaj, że kawalerowie, prosząc o rękę narzeczonej, podnosili drzewo pod jej balkonem; dziewczyna, w geście zgody na małżeństwo, odrywała gałązkę. Współczesne święto w dużej mierze koncentruje się na próbie siły.

Młodzi, nieżonaci mężczyźni, zwani „li schietti”, rywalizują w podnoszeniu gorzkiego drzewa pomarańczowego, określanego jako „melangolo”, którego waga oscyluje w granicach 50–55 kilogramów. Muszą oni utrzymać je na dłoni, używając tylko jednej ręki. Ten symboliczny wyczyn ma na celu udowodnienie ich fizycznej sprawności oraz poważnych zamiarów wobec wybranki serca. Wybrane drzewo musi być wyjątkowo wytrzymałe, aby przetrwać nieuniknione upadki podczas zawodów.

Tradycja ta, którą od 1977 roku kultywuje się nawet w Detroit w Stanach Zjednoczonych, gdzie mieszka liczna sycylijska diaspora, wykracza poza samą rywalizację. Święto rozpoczyna się od rytuału „Taglio dell'Albero” (Ścięcie Drzewa) w Contrada Paterna. Zaraz po ścięciu, bractwo znane jako „Dubitazione” organizuje „manciatę” – ucztę, podczas której degustuje się lokalne specjały, takie jak koźlina i sardynki przyrządzane na węglach, co jest obrzędem mającym na celu przywołanie obfitości.

W niedzielę na Piazza Duomo odbywa się kulminacyjny moment – „Alzata dell'Albero” (Podniesienie Drzewa). Jest to w istocie odzwierciedlenie dążenia do odnowy i odrodzenia, nawiązujące do starożytnych helleńskich świąt wiosennych, Adonii. W 2025 roku program kulturalny został wzbogacony o koncert rapera Freda De Palmy, który zaplanowano na Noc Wielkanocną, 20 kwietnia.

„Festa di li Schietti” dobitnie ukazuje, jak jedno sycylijskie słowo może zawierać w sobie wielowymiarowe wartości kulturowe oraz dążenie do manifestacji wewnętrznej siły. Co więcej, w maju 2025 roku dwudziestu pięciu uczestników wyruszyło w promocyjną podróż do Detroit i Bostonu, sfinansowaną przez Region Sycylii, mającą na celu popularyzację kultury Terrasini poza granicami kraju. Świadczy to o tym, że potrzeba demonstrowania autentyczności i mocy znajduje oddźwięk daleko poza ojczystymi ziemiami, stając się pomostem łączącym pokolenia i różne kultury.