„Parasocjalny” Słowem Roku 2025 Słownika Cambridge: Odbicie Więzi Jednostronnych w Erze Cyfrowej

Słownik Cambridge ogłosił, że termin „parasocjalny” został wybrany Słowem Roku 2025, co odzwierciedla rosnące zainteresowanie jednostronnymi relacjami, jakie współczesne społeczeństwo nawiązuje z postaciami publicznymi, twórcami internetowymi, a także systemami sztucznej inteligencji. Definicja słowa „parasocjalny” precyzuje, że odnosi się ono do relacji, w której osoba odczuwa więź z kimś, kogo w rzeczywistości nie zna osobiście. To zjawisko, choć zakorzenione w historii mediów, zyskało na znaczeniu w kontekście dynamicznych zmian technologicznych i kulturowych.

Geneza terminu „parasocjalny” sięga roku 1956, kiedy to socjologowie Donald Horton i Richard Wohl z Uniwersytetu Chicagowskiego po raz pierwszy użyli go do opisania więzi, jakie widzowie telewizyjni tworzyli z osobowościami ekranu, traktując ich niemal jak bliskich znajomych. Co istotne, jest to dopiero drugi raz w historii, kiedy to miano Słowa Roku przypadło przymiotnikowi, po słowie „paranoidalny” w roku 2016. W roku 2025 obserwujemy eskalację tego mechanizmu, czego przykładem są głębokie emocjonalne reakcje fanów na ogłoszenie zaręczyn piosenkarki Taylor Swift z zawodnikiem futbolu amerykańskiego Travisem Kelce, mimo braku jakiejkolwiek osobistej znajomości. Ponadto, jak odnotowano, najnowszy album brytyjskiej piosenkarki Lily Allen wywołał „parasocjalne zainteresowanie jej życiem miłosnym”.

Leksykografowie ze Słownika Cambridge, w tym Colin McIntosh, menedżer programu leksykalnego, podkreślają, że słowo to doskonale oddaje ducha roku 2025, sygnalizując przejście terminu ze specjalistycznego żargonu akademickiego do powszechnego obiegu. W ciągu ostatniego roku do słownika włączono ponad 6 200 nowych słów, zwrotów i znaczeń, co świadczy o szybkim tempie ewolucji języka pod wpływem kultury internetowej. Wśród tych nowości znalazły się również terminy takie jak „skibidi”, slangowe określenie mogące oznaczać „fajny” lub „zły”, a także używane żartobliwie bez konkretnego znaczenia. Inne znaczące nowości językowe ilustrujące trendy społeczne to „delulu”, będące skrótem od „delusional” i odnoszące się do nierealistycznych przekonań, oraz „tradwife”, opisujące żonę poświęconą domowi, często dokumentującą swój styl życia w mediach społecznościowych.

Warto zauważyć, że termin „delulu” został użyty w marcu 2025 roku przez premiera Australii, Anthony'ego Albanese, w przemówieniu parlamentarnym, co świadczy o jego utrwaleniu w dyskursie publicznym. Zjawisko relacji parasocjalnych, które mogą dawać poczucie wspólnoty osobom samotnym, niesie ze sobą również ryzyko idealizacji i spadku samooceny, co wymaga świadomości zarówno od twórców, jak i odbiorców w kontekście etycznego budowania interakcji. Rozszerzenie definicji tych jednostronnych więzi obejmuje także rosnącą rolę sztucznej inteligencji; interakcje z chatbotami AI bywają dla niektórych bardziej satysfakcjonujące niż relacje międzyludzkie, co dodatkowo zaciera granice między fikcją a rzeczywistością.

Ponadto, do słownika dodano termin „slop”, który zaktualizowano, by odnosił się do niskiej jakości treści generowanych przez AI, co jest bezpośrednią reakcją na zalew internetu przez tego typu materiały. Wpływ tych cyfrowych więzi na konsumentów jest mierzalny, ponieważ odbiorcy chętniej ufają rekomendacjom osób, z którymi czują tę jednostronną bliskość, napędzając tym samym marketing influencerów. Słownik Cambridge, poprzez te wybory, dokumentuje transformację języka angielskiego pod wpływem technologii i zmieniającej się kultury społecznej.