Ciągłe narzekanie może prowadzić do fizycznych zmian w strukturze i funkcjonowaniu mózgu, utrwalając skłonność do negatywnego postrzegania świata. Nasz mózg, dzięki zjawisku neuroplastyczności, wzmacnia połączenia nerwowe, które są często używane. Kiedy regularnie narzekamy, aktywujemy obwody neuronalne związane z negatywnymi emocjami, co z czasem je wzmacnia.
Psychologowie wyjaśniają, że takie powtarzające się wzorce mogą wpływać na obszary mózgu odpowiedzialne za przetwarzanie emocji, takie jak ciało migdałowate, oraz na hipokamp, kluczowy dla pamięci i uczenia się. W efekcie mózg zaczyna priorytetyzować dostrzeganie problemów, utrudniając docenianie pozytywnych aspektów życia. Badania wskazują, że nawykowe narzekanie może prowadzić do zwiększonego wydzielania kortyzolu, hormonu stresu, który negatywnie wpływa na układ odpornościowy i zwiększa ryzyko chorób, takich jak nadciśnienie, cukrzyca czy schorzenia serca.
Co więcej, narzekanie jest zaraźliwe – przebywanie w towarzystwie osób chronicznie narzekających może nieświadomie wpływać na nasz własny nastrój i sposób myślenia, podobnie jak bierne palenie. Istnieje teoria sugerująca, że chroniczne narzekanie może prowadzić do zmian w mózgu porównywalnych do tych obserwowanych w chorobie Alzheimera, wpływając na obszary odpowiedzialne za inteligencję i rozwiązywanie problemów.
Aby przeciwdziałać tym negatywnym skutkom, kluczowe jest świadome kierowanie uwagi na pozytywne aspekty życia. Praktyki takie jak wdzięczność, medytacja i uważność (mindfulness) mogą pomóc w przeprogramowaniu mózgu na bardziej optymistyczne tory. Zrozumienie neurologicznych mechanizmów stojących za nawykiem narzekania podkreśla znaczenie zarządzania własnymi myślami i reakcjami.
Świadoma zmiana nawyków myślowych na bardziej konstruktywne może prowadzić do poprawy zdrowia mózgu, lepszego samopoczucia emocjonalnego i bardziej zrównoważonego życia. Zmiana ta nie jest natychmiastowa, wymaga konsekwencji i powtarzalności, podobnie jak proces tworzenia nowych połączeń nerwowych w mózgu. Konsekwentne praktykowanie wdzięczności, na przykład poprzez codzienne zapisywanie rzeczy, za które jesteśmy wdzięczni, może pomóc w przekierowaniu uwagi z negatywów na pozytywy. Warto pamiętać, że neuroplastyczność oznacza, iż mózg jest zdolny do ciągłej zmiany i adaptacji, co daje nam realną możliwość kształtowania własnej rzeczywistości poprzez świadomy wybór tego, na czym skupiamy swoją uwagę.