De Europese Commissie heeft de 'Apply AI'-strategie gelanceerd, een ambitieus plan om de ontwikkeling en toepassing van kunstmatige intelligentie (AI) binnen Europa te stimuleren. Dit initiatief is onderdeel van het bredere 'AI Continent'-actieplan dat in april 2025 werd aangekondigd en heeft tot doel de Europese digitale soevereiniteit te versterken en de afhankelijkheid van technologieën uit de Verenigde Staten en China te verminderen. De strategie legt de nadruk op het positioneren van Europa als een wereldleider op het gebied van AI, met een sterke focus op ethische en verantwoorde ontwikkeling en toepassing.
Een cruciaal onderdeel van 'Apply AI' is de oprichting van de Europese AI-onderzoeksraad, genaamd RAISE. Deze raad zal middelen bundelen voor wetenschappers die zich bezighouden met de ontwikkeling en toepassing van AI binnen de EU. Het vergroten van het aantal AI-specialisten staat centraal, met initiatieven voor training, het aantrekken van talent, ondersteuning van vaardigheidsontwikkeling en het bevorderen van samenwerking tussen industrie en academische instellingen. De Raad van de Europese Unie heeft in mei 2025 conclusies goedgekeurd over 'Naar de EU-strategie voor AI in de wetenschap', waarin het belang van een ethische, duurzame en mensgerichte benadering van AI in wetenschappelijk onderzoek wordt benadrukt.
De relevantie van deze stap is vandaag de dag groot, aangezien AI een snel evoluerende technologie is met verreikende gevolgen voor economische concurrentiekracht, nationale veiligheid en maatschappelijk welzijn. Europa's strategische zet om eigen AI-capaciteiten te ontwikkelen, is essentieel voor zijn toekomstige technologische positie. De nadruk op ethische en verantwoorde AI adresseert tevens de groeiende mondiale zorgen over de maatschappelijke impact van deze technologie. Voor de uitvoering van deze doelen is 50 miljard euro uit bestaande financieringsprogramma's gereserveerd, met als doel 200 miljard euro aan publieke en private investeringen te mobiliseren over de komende vijf jaar. Dit omvat een nieuw fonds van 20 miljard euro voor vier 'AI Gigafactories'. In het kader van het initiatief zullen infrastructurele faciliteiten, waaronder 'AI Factories' en 'AI Gigafactories', worden gecreëerd om toegang te bieden tot geavanceerde rekenkracht en gegevens die nodig zijn voor de ontwikkeling en training van complexe AI-modellen. Ook is de oprichting van 13 AI-centra gepland ter ondersteuning van startups, de industrie en onderzoeksinstellingen. Volgens een analyse van het Europese Parlement is investeren in AI-onderzoek en -ontwikkeling cruciaal voor het behoud van de Europese concurrentiepositie op het wereldtoneel, waarbij een investering van 1 miljard euro in AI-onderzoek en -innovatie wordt voorgesteld om de groei te stimuleren.
Ondanks deze inspanningen wordt Europa geconfronteerd met uitdagingen: volgens gegevens van 2024 gebruikte slechts ongeveer 13,5% van de Europese bedrijven AI-technologieën. De belangrijkste belemmeringen zijn de versnippering van tools, een tekort aan gekwalificeerd personeel, hoge implementatiekosten en regulatoire onzekerheid. De 'Apply AI'-strategie is bedoeld om deze obstakels te overwinnen door een gunstiger ondernemingsklimaat te creëren, vooral voor kleine en middelgrote ondernemingen, en door de harmonisatie van benaderingen voor de implementatie van AI te bevorderen.
De strategie beoogt ook de integratie van AI in sectoren als gezondheidszorg, defensie en industrie te versterken, wat kan leiden tot aanzienlijke efficiëntieverbeteringen en nieuwe economische kansen. De Europese Commissie streeft ernaar om tegen 2030 een toonaangevende positie in AI te bereiken, met een focus op betrouwbare AI-systemen die voldoen aan de Europese waarden. De implementatie van deze strategie zal afhangen van effectieve uitvoering, adequate financiering en het vermogen om toptalent aan te trekken en te behouden in een zeer competitieve mondiale markt. De uitdaging ligt niet alleen in het ontwikkelen van geavanceerde AI, maar ook in het waarborgen van de brede en gunstige adoptie ervan, met behoud van Europese waarden.