Een VN-onderzoeksmissie heeft op 5 september 2025 een rapport gepubliceerd waarin ernstige gewelddadigheden in het oosten van de Democratische Republiek Congo (DRC) worden gedocumenteerd. Deze schendingen, die mogelijk neerkomen op oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, zijn begaan door alle betrokken partijen, waaronder de door Rwanda gesteunde M23-beweging en de Congolese strijdkrachten (FARDC) en hun bondgenoten.
De missie, actief sinds januari 2025 in Noord- en Zuid-Kivu, benadrukt de ernst en omvang van de schendingen. Het oosten van de DRC, een regio rijk aan natuurlijke hulpbronnen, wordt sinds 2021 geteisterd door gewapende conflicten. De intensiteit van het geweld nam toe met de heropleving van de M23-groep, die in januari 2025 Goma veroverde en in februari 2025 Bukavu innam. Als reactie hierop veroordeelde de VN-Veiligheidsraad op 21 februari 2025 met resolutie 2773 de M23-offensieven en de opmars, gesteund door de Rwandese strijdkrachten (RDF). De resolutie eist de onmiddellijke terugtrekking van M23 en hun Rwandese bondgenoten.
Een VN-expertengroep rapporteerde op 2 juli 2025 de aanwezigheid van minstens 6.000 Rwandese soldaten die samen met de FARDC/M23 opereren in Oost-Congo. Ondanks een vredesakkoord dat in juni 2025 werd ondertekend en een staakt-het-vuren dat in juli 2025 werd afgekondigd, blijft het geweld voortduren. De VN-missie dringt aan op naleving van het internationaal recht en het staken van steun aan groeperingen.
Het rapport documenteert de onmacht van alle partijen om burgers te beschermen, met name tijdens de inname van Goma en aanvallen op scholen en ziekenhuizen. Na de verovering van gebieden ging M23 over tot intimidatie en repressie door middel van standrechtelijke executies, martelingen en mishandelingen. Gedwongen rekrutering, inclusief van kinderen, en wijdverbreide seksuele misdrijven worden ook vermeld. De VN-missie heeft redelijke gronden om aan te nemen dat M23-leden misdaden tegen de menselijkheid hebben begaan, waaronder moord, marteling en verkrachting.
Rwanda wordt medeplichtig geacht voor de steun aan M23 en directe schendingen door zijn strijdkrachten. De DRC is ook verantwoordelijk voor schendingen begaan door haar leger en gelieerde groepen wanneer deze onder haar leiding of controle opereren. De internationale gemeenschap roept op tot gecoördineerde actie om het geweld te beëindigen en burgers te beschermen.