De energieministers van de Europese Unie hebben op 20 oktober 2025 in Brussel een gezamenlijk plan bekrachtigd om de invoer van zowel Russische aardolie als aardgas geleidelijk stop te zetten. Dit cruciale besluit is genomen met het oog op twee hoofddoelen: het verminderen van de sterke afhankelijkheid van de EU van Russische energiebronnen en het afsnijden van de inkomsten die het Kremlin gebruikt ter financiering van de oorlog in Oekraïne.
Volgens het voorstel dat door de Europese Commissie werd ingediend, zullen nieuwe contracten voor de levering van Russisch gas per 1 januari 2026 verboden worden. De bestaande kortlopende overeenkomsten blijven geldig tot 17 juni 2026. Voor langlopende contracten geldt een ruimere overgangsperiode; deze mogen doorlopen tot het begin van 2028, waarna de import definitief moet stoppen.
De maatregelen omvatten tevens de import van Russische olie, die uiterlijk eind 2027 volledig beëindigd moet zijn. Voor lidstaten zonder directe toegang tot de zee, zoals Hongarije en Slowakije, zijn specifieke versoepelingen voorzien. Deze landen zijn immers het meest kwetsbaar voor een plotselinge stopzetting van de Russische gastoevoer. Andere landen die momenteel nog Russisch gas importeren, zijn onder meer Frankrijk, België en Nederland.
Momenteel is het aandeel van Russisch gas in de totale EU-import ongeveer 13%, terwijl Russische olie slechts 3% van de totale invoer vertegenwoordigt. Het merendeel van de Russische fossiele brandstoffen wordt tegenwoordig afgezet in andere markten, waarbij China, India en Turkije de belangrijkste bestemmingen zijn geworden.
Dit uitfaseringsplan sluit naadloos aan bij het bredere RepowerEU-initiatief van de Unie. Dit programma richt zich op het diversifiëren van energiebronnen, het verbeteren van energie-efficiëntie en het versneld ontwikkelen van duurzame energie. Europees Commissaris voor Energie Dan Jørgensen benadrukte het strategische belang van de genomen beslissing. Hij stelde: "Dit is een stap voor de huidige situatie én voor de toekomst – de EU streeft ernaar de afhankelijkheid van één enkele leverancier te minimaliseren."
Tijdens de besprekingen waren er verschillende standpunten. De Deense minister van Energie, Lars Aagaard, omschreef het plan als "cruciaal voor de energieonafhankelijkheid van Europa". Daartegenover stond de Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken, Péter Szijjártó, die zijn bezorgdheid uitte over de stabiliteit van de energielevering voor zijn land. Om het plan aan te nemen, maakte de Raad van de EU gebruik van een gekwalificeerde meerderheid (minimaal 55% van de stemmen van de lidstaten). Hierdoor konden Hongarije en Slowakije, ondanks hun bezwaren, de goedkeuring van het besluit niet blokkeren.
De EU bereidt zich tegelijkertijd voor op een nieuw sanctiepakket tegen Rusland, dat onder meer een verbod op de import van vloeibaar aardgas (LNG) vanaf januari 2027 zal omvatten. Parallel hieraan intensiveert het blok de samenwerking met de Verenigde Staten op energiegebied. Dit omvat leveringscontracten voor LNG ter waarde van $750 miljard die over de komende drie jaar zullen worden uitgevoerd.
Het plan moet nog de laatste horde nemen: de definitieve goedkeuring door het Europees Parlement. De uiteindelijke regels en implementatiedetails kunnen nog worden bijgesteld, rekening houdend met de standpunten en specifieke omstandigheden van alle 27 lidstaten.