De voorlopige regering van Peru, geleid door de nieuwe President José Jeri, heeft een dertigdaagse noodtoestand afgekondigd. Deze buitengewone maatregel, die exact om middernacht op 22 oktober 2025 van kracht werd, is van toepassing op zowel de hoofdstedelijke regio Lima als de aangrenzende Constitutionele Provincie Callao. Het besluit is een directe en krachtige reactie op de zorgwekkende toename van geweld en afpersing, voornamelijk gepleegd door georganiseerde criminele groeperingen. De noodtoestand is een impliciete erkenning dat de eerdere benaderingen om de veiligheidssituatie onder controle te krijgen, tekortschoten.
De kern van de ingevoerde maatregelen behelst het verlenen van bevoegdheden aan de strijdkrachten om patrouilles uit te voeren en nauw samen te werken met de Peruaanse Nationale Politie (PNP). Het ultieme doel is het snel herstellen van de openbare orde. De afkondiging van de noodtoestand brengt onvermijdelijk de tijdelijke beperking of opschorting met zich mee van bepaalde grondwettelijke rechten van burgers. Dit geldt in het bijzonder voor de bewegingsvrijheid en de onschendbaarheid van de woning in de meest kwetsbare en door misdaad getroffen zones. Deze drastische stap volgt op aanzienlijke maatschappelijke onrust, waarbij burgers massaal de straat op gingen om hun ongenoegen te uiten en onmiddellijke, daadkrachtige actie tegen de criminaliteit eisten.
De statistische gegevens die aan dit cruciale besluit ten grondslag lagen, schetsen een verontrustend beeld van het veiligheidslandschap. Het aantal geregistreerde gevallen van afpersing vertoont een schrikbarende dynamiek, met een stijging van maar liefst 540%. Concreet steeg het aantal incidenten van 2.396 in 2023 naar 15.336 in 2024, waarbij Lima ontegenzeggelijk het epicentrum van deze criminele golf vormt. President Jeri, die op 10 oktober 2025 aantrad na de afzetting van het vorige staatshoofd, benadrukte dat deze buitenproportionele toename van misdaad enorme schade toebrengt aan de natie. Hij positioneerde de noodtoestand als het begin van een nieuwe, noodzakelijke fase in de strijd tegen bedreigingen van de openbare veiligheid.
Autoriteiten, waaronder de minister-president, zien in deze noodmaatregel een katalysator voor diepgaandere structurele hervormingen, waaronder een mogelijke herziening van het gehele penitentiaire systeem. Analisten waarschuwen echter dat een te sterke nadruk op harde handhaving en de invoering van de noodtoestand de aandacht kan afleiden van de noodzaak tot fundamentele, systemische veranderingen. Er leeft de kritiek dat de centralisatie van veiligheidsbeslissingen in Lima, zelfs met bestaande programma's zoals het “Plan Peru Seguro”, geen effectieve respons biedt op criminaliteit in de regio's, waar lokale overheden vaak kampen met een gebrek aan investeringen in preventieve maatregelen.
De dertigdaagse periode van de noodtoestand zal daarom dienen als een cruciale proeftuin. De werkelijke waarde ervan zal niet alleen worden bepaald door het aantal verrichte arrestaties, maar vooral door het vermogen van de autoriteiten om deze crisis te benutten voor het bouwen van een duurzame basis voor sociale harmonisatie en het herstellen van het broodnodige vertrouwen van de burgers in de staatsinstellingen.