Historisch Vredeskaderakkoord tussen DRC en door Rwanda gesteunde M23 ondertekend in Doha

Op 15 november 2025 werd in Doha, Qatar, een belangrijk raamwerkakkoord ondertekend door vertegenwoordigers van de Democratische Republiek Congo (DRC) en de rebellenbeweging ‘Mouvement du 23 Mars’ (M23), die gesteund wordt door Rwanda. Deze diplomatieke doorbraak is bedoeld om een einde te maken aan het langdurige gewapende conflict in Oost-Congo. Dit conflict heeft geleid tot de ontheemding van honderdduizenden burgers en talloze slachtoffers. Een tragisch voorbeeld hiervan was in april, toen meer dan 50 mensen het leven verloren binnen slechts twee dagen tijd.

Qatar fungeerde als de cruciale bemiddelaar in dit proces, dat tevens de steun genoot van de Verenigde Staten van Amerika. Dit onderstreept de brede internationale betrokkenheid bij het oplossen van de crisis in de regio van de Grote Meren. Het raamwerkdocument omvat in totaal acht protocollen. Deze protocollen bestrijken essentiële gebieden zoals het herstel van het staatsgezag, economische hervormingen en de re-integratie van gewapende groeperingen. Ten tijde van de ondertekening waren echter slechts twee protocollen definitief goedgekeurd: die met betrekking tot het toezicht op de wapenstilstand en de uitwisseling van gevangenen. De overige zes vereisen nog verdere, intensieve onderhandelingen.

Het onderhandelingsproces kent een meerfasig karakter. In juli 2025 werd in Doha al de Verklaring van Principes getekend, waarin de partijen zich verbonden tot een permanente wapenstilstand. Later, in oktober 2025, werd eveneens onder Qatarese bemiddeling een akkoord bereikt over de oprichting van een controlemechanisme om de naleving van dit bestand te waarborgen. De Qatarese staatsminister Mohammed bin Abdul-Aziz Al-Khulaifi beschreef de recente ondertekening als een belangrijke stap richting vreedzame oplossingen via dialoog. Massad Boulos, senior adviseur en speciaal gezant van de Amerikaanse president, noemde de gebeurtenis een "lanceerplatform" voor een definitief vredesverdrag.

Ondanks de hoopvolle diplomatieke verklaringen, blijft er een aanzienlijke kloof bestaan met de realiteit op de grond. Er zijn meldingen binnengekomen over voortdurende gevechten. De M23 beweerde diezelfde ochtend nog dat regeringsstrijdkrachten bombardementen uitvoerden, terwijl de beweging tegelijkertijd haar gecontroleerde grondgebied uitbreidde. Om de uitvoering van het vredesplan te garanderen, is de oprichting van een onafhankelijk comité voorzien. Dit comité zal verantwoordelijk zijn voor de implementatie van de afspraken en het formuleren van aanbevelingen voor nationale verzoening, inclusief de cruciale kwestie van compensatie.

Het welslagen van de gehele onderneming hangt cruciaal af van het vermogen van de partijen om overeenstemming te bereiken over de zes resterende protocollen. Deze protocollen raken immers de structurele oorzaken van het conflict, waarin de M23 – die de belangen van de Tutsi-minderheid vertegenwoordigt – lijnrecht tegenover de DRC-regering staat. De geschiedenis leert dat diplomatieke inspanningen vaak werden gevolgd door een hervatting van het geweld. Dit werd pijnlijk duidelijk na het offensief van de M23 begin 2025, met de inname van Goma in januari en Bukavu in februari. Waarnemers ter plaatse, zoals Al Jazeera-verslaggever Alain Ouakyani in Goma, merken op dat de bevolking weliswaar hoop koestert, maar dat er nog geen onmiddellijke, tastbare veranderingen zijn waargenomen. De Verenigde Naties blijven alle partijen oproepen om zich strikt te houden aan het internationaal humanitair recht en de mensenrechten, wat een onmisbaar onderdeel is van een duurzame oplossing.