In Kopenhagen buigen EU-leiders zich over een ambitieus plan om de financiële en militaire steun aan Oekraïne te versterken, voor een periode van maximaal vijf jaar. De kern van de discussie draait om het benutten van de ongeveer 200 miljard euro aan bevroren Russische tegoeden om een lening voor wederopbouw aan Oekraïne te financieren. Dit voorstel, gepresenteerd door de Europese Commissie, beoogt Oekraïne te voorzien van noodzakelijke middelen voor defensie en herstel, met de intentie dat Rusland uiteindelijk de kosten draagt voor de veroorzaakte oorlogsschade. Het voorgestelde mechanisme, een zogenaamde 'reparatie-lening', zou worden gedekt door de bevroren Russische activa. Dit zou Oekraïne in staat stellen om onmiddellijk hulp te ontvangen, waarbij de terugbetaling afhankelijk is van een toekomstige compensatie door Rusland. De Europese Commissie, onder leiding van voorzitter Ursula von der Leyen, benadrukt dat de activa zelf niet worden geconfisqueerd, maar dat de rente-inkomsten en kasstromen worden ingezet om de lening te waarborgen. Dit initiatief komt op een cruciaal moment, aangezien de financiële steun vanuit de Verenigde Staten onzeker is geworden en Europa de last van de steun grotendeels op zich neemt.
Ondanks de potentiële voordelen, zijn er significante zorgen geuit door diverse lidstaten en financiële instellingen. De Belgische premier Bart De Wever waarschuwde voor de economische instabiliteit die het direct aanwenden van deze bevroren middelen met zich mee zou brengen. Hij benadrukte dat de rente die deze activa genereren, reeds wordt gebruikt om Oekraïne te ondersteunen, en dat een volledige confiscatie de wereldwijde financiële orde zou kunnen ontwrichten. De Europese Centrale Bank deelt deze bezorgdheid en vreest dat een dergelijke stap de status van de euro als wereldwijde reservemunt zou kunnen aantasten. Landen als Frankrijk en Duitsland hebben eveneens bedenkingen geuit vanwege juridische complexiteiten en het risico op het ondermijnen van het vertrouwen in het financiële systeem.
De bevroren Russische activa, waarvan een aanzienlijk deel, zo'n 176 miljard euro, in België bij Euroclear wordt aangehouden, vormen een substantiële bron van financiering. De noodzaak voor een structurele oplossing is hoog, gezien de geschatte jaarlijkse financieringsbehoefte van Oekraïne rond de 100 miljard dollar ligt. Hoewel er juridische uitdagingen bestaan, zoals de soevereiniteit van activa en mogelijke vergelding van Russische zijde, wordt er gezocht naar een juridisch solide constructie. Sommige lidstaten, zoals Estland, hebben al stappen gezet om een wettelijk kader te creëren voor het gebruik van bevroren Russische bezittingen ter compensatie van de oorlogsschade. De uitkomst van de discussies in Kopenhagen zal bepalend zijn voor de langetermijnstrategie van de Europese Unie ter ondersteuning van Oekraïne. Het vinden van een balans tussen de dringende financiële behoeften van Oekraïne en de stabiliteit van het mondiale financiële systeem blijft de centrale uitdaging in dit complexe vraagstuk.