EU-ministers van economische en financiële zaken kwamen op 19 september 2025 bijeen in Kopenhagen om een voorstel te bespreken om bevroren Russische activa aan te wenden ter ondersteuning van Oekraïne. Deze bijeenkomst markeert een voortdurende, gecoördineerde inspanning van Europese landen om duurzame financiële oplossingen te vinden voor Oekraïne te midden van het aanhoudende conflict.
Centraal in de discussie staat een voorstel om de ongeveer 210 miljard euro aan bevroren Russische activa te gebruiken om de Oekraïense regering financieel te ondersteunen. Duitsland, vertegenwoordigd door minister van Financiën Lars Klingbeil, benadrukte de noodzaak van een zorgvuldige overweging van het voorstel en wachtte op specifieke voorstellen van de Europese Commissie, waarbij Duitsland aangaf de voortgang te willen faciliteren. Spanje, via minister van Economische Zaken Carlos Cuerpo, uitte steun voor het initiatief en benadrukte de inspanningen van het land om de import van Russisch vloeibaar aardgas te verminderen als onderdeel van de energie-diversificatiestrategie.
De Europese Commissie verkent al sinds maart 2025 de mogelijkheden om deze activa te herbestemmen, met name door middel van een 'reparatiekrediet'. Dit mechanisme zou een lening aan Oekraïne verstrekken, gefinancierd door de contante saldi van de geïmmobiliseerde Russische activa, zonder de activa zelf aan te tasten. Dit zou juridische risico's van directe confiscatie vermijden en tegelijkertijd een sterk politiek signaal afgeven. De omvang van dit krediet zal mede worden bepaald door de beoordeling van de financiële behoeften van Oekraïne door het Internationaal Monetair Fonds (IMF).
De G7-landen hebben sinds de Russische invasie van Oekraïne in februari 2022 ongeveer 300 miljard dollar aan Russische centralebankactiva bevroren. Een aanzienlijk deel hiervan, ongeveer 210 miljard euro, bevindt zich in EU-lidstaten, voornamelijk bij Euroclear in België. Tot nu toe kon de EU alleen de rente-inkomsten van deze fondsen, de zogenaamde 'windfall profits', benutten, die jaarlijks tussen de 3 en 5 miljard euro bedragen en voornamelijk dienden voor de aflossing van een G7-lening aan Oekraïne. Het voorgestelde 'Reparatiekrediet'-model opent de weg om niet alleen de rente, maar ook de kasstromen te benutten wanneer Russische obligaties vervallen of deposito's aflopen.
De discussie over de inzet van bevroren Russische activa is complex en raakt aan juridische en politieke overwegingen. Hoewel sommige landen, zoals Estland, al juridische kaders hebben ontwikkeld om bevroren activa te gebruiken voor compensatie aan Oekraïne, blijft er binnen de EU discussie over de precieze implementatie en de risicoverdeling. De Duitse terughoudendheid, voortkomend uit de wens om het financiële centrum van Europa te beschermen en het principe van staatsimmuniteit te respecteren, is verschoven naar een actievere rol, mede ingegeven door de vrees dat de steun van de VS aan Oekraïne zou kunnen afnemen, waardoor de last zwaarder op Duitsland zou komen te rusten.
De bijeenkomst in Kopenhagen onderstreept de voortdurende zoektocht naar financiële stabiliteit voor Oekraïne. De betrokkenheid van minister van Financiën Lars Klingbeil, die de Duitse steun voor een vooruitstrevende aanpak benadrukte, en minister Carlos Cuerpo, die de Spaanse steun voor het initiatief bevestigde, toont de gedeelde ambitie om oplossingen te vinden. De Europese Commissie verwacht in oktober met een formeel voorstel te komen, wat de weg vrijmaakt voor verdere stappen in deze cruciale kwestie.