De bestuurlijke kaart van Odesa onderging een ingrijpende en onverwachte verandering op 14 oktober 2025. Op die cruciale dag bekrachtigde de president van Oekraïne, Volodymyr Zelenskyy, een decreet dat het Oekraïense staatsburgerschap van de zittende burgemeester, Gennadiy Trukhanov, introk. Dit besluit, dat de politieke elite van de havenstad schokte, volgde op de presentatie van gevoelig bewijsmateriaal door de Veiligheidsdienst van Oekraïne (SBU). De SBU beweerde dat hun diepgaande onderzoek onomstotelijk aantoonde dat Trukhanov, naast zijn Oekraïense nationaliteit, ook het Russische staatsburgerschap bezat.
De beschuldigingen van de SBU waren gebaseerd op concrete documenten. Het bewijsmateriaal omvatte onder meer een kopie van een Russisch buitenlands paspoort, dat op 15 december 2015 was afgegeven met een geldigheidsduur van tien jaar. Volgens de inlichtingendienst is dit reisdocument nog steeds geldig. De SBU lichtte toe dat hoewel een Russisch binnenlands paspoort in 2017 door een rechterlijke uitspraak in de regio Moskou was geannuleerd, dit feit de wettelijk verworven nationaliteit van de Russische Federatie niet tenietdoet. De juridische basis voor de intrekking van het staatsburgerschap leek daarmee stevig onderbouwd door de veiligheidsdiensten.
Gennadiy Trukhanov, die sinds 2014 de functie van burgemeester bekleedt, heeft de aantijgingen van dubbele nationaliteit met klem verworpen. Hij verklaarde vastbesloten te zijn om het presidentiële decreet aan te vechten. Zijn juridische strijd zal beginnen bij het Hooggerechtshof van Oekraïne en, indien nodig, worden voortgezet bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Trukhanov benadrukte dat hij van plan is zijn bestuurlijke taken te blijven uitoefenen totdat de gemeenteraad een definitief besluit heeft genomen over zijn positie.
De aankondiging veroorzaakte een storm van publieke verontwaardiging en steun. De maatschappelijke weerklank was enorm: binnen minder dan 24 uur verzamelde een petitie op het officiële portaal van de president, waarin werd geëist dat het staatsburgerschap van de burgemeester zou worden ingetrokken, meer dan 25.000 handtekeningen. Het decreet beperkte zich overigens niet tot Trukhanov; ook de namen van de voormalige afgevaardigde Oleg Tsarev en de bekende balletdanser Sergey Polunin, beiden geassocieerd met pro-Russische standpunten, stonden op de lijst van personen wier staatsburgerschap werd beëindigd.
De meest verstrekkende en onmiddellijke consequentie van deze gebeurtenissen was de verklaring van president Zelenskyy over de invoering van een militaire administratie in Odesa. Deze drastische maatregel werd gerechtvaardigd door “onopgeloste veiligheidskwesties” in de stad, die volgens Kyiv al te lang bleven aanslepen. Het staatshoofd legde uit dat deze stap noodzakelijk was om Odesa “grotere bescherming en meer steun” te bieden, aangezien er zich in de strategisch gelegen havenstad veel veiligheidsproblemen hadden opgestapeld die lange tijd onvoldoende waren aangepakt door het lokale bestuur. Deskundigen interpreteren de instelling van een militaire administratie als een cruciale zet om het defensieve en operationele potentieel van deze vitaal belangrijke Zwarte Zee-haven te versterken. De benoeming van de leider van deze nieuwe militaire structuur zal, zo werd aangekondigd, in de nabije toekomst volgen.
Voor de inwoners van Odesa markeert dit een fundamentele verschuiving in het bestuur op een kritiek moment. Terwijl de voormalige burgemeester juridische wegen zoekt om zijn status te herstellen, verschuift de publieke aandacht naar de integratie van de nieuwe machtsstructuur en de herverdeling van bevoegdheden, noodzakelijk gemaakt door de verhoogde externe dreiging en de noodzaak tot een efficiënter veiligheidsbeleid.