De VS verleent Saoedi-Arabië de MNNA-status te midden van F-35-deal en investeringen van $1 biljoen

Op 18 november 2025 heeft de Verenigde Staten van Amerika, tijdens een plechtige ceremonie in het Witte Huis in Washington, officieel de status van Belangrijke Niet-NAVO-bondgenoot (Major Non-NATO Ally, MNNA) toegekend aan het Koninkrijk Saoedi-Arabië. President Donald Trump maakte dit gewichtige besluit bekend tijdens een galadiner dat georganiseerd was ter ere van het 80-jarig bestaan van de diplomatieke betrekkingen tussen de twee naties. Deze belangrijke stap in de bilaterale relatie volgde op een reeks intensieve ontmoetingen tussen het hoofd van de Amerikaanse regering en de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman, wiens bezoek aan Washington het eerste in zeven jaar tijd markeerde, wat de urgentie van de hernieuwde samenwerking benadrukt.

De strategische verdieping van dit partnerschap is onlosmakelijk verbonden met substantiële wederzijdse economische en militaire verplichtingen. Een absoluut cruciaal element in de gesloten deal is de ferme toezegging van Saoedi-Arabië om zijn investeringen in de economie van de Verenigde Staten op te voeren tot een duizelingwekkende som van 1 biljoen dollar. Parallel hieraan heeft Washington zijn goedkeuring verleend voor de verkoop van de hypermoderne F-35 jachtvliegtuigen van de vijfde generatie aan Riyad. Deze transactie is van enorme militaire betekenis, aangezien Saoedi-Arabië hiermee, na de staat Israël, het tweede land in het Midden-Oosten wordt dat toegang krijgt tot deze geavanceerde stealth-technologie.

De MNNA-status, een kader dat in 1987 werd opgericht op initiatief van de Amerikaanse senator Samuel Nunn, verleent Saoedi-Arabië een reeks aanzienlijke militaire en financiële prestaties en voordelen. Het grote voordeel hiervan is dat deze voorkeursbehandeling wordt geboden zonder dat het Koninkrijk zich hoeft te binden aan de verplichtingen die horen bij volwaardige militaire bondgenootschappen. Het vooruitzicht van de potentiële levering van maximaal 48 eenheden F-35 roept echter serieuze kanttekeningen op, met name in Israël. De vrees bestaat dat dit de door Washington gegarandeerde ‘kwalitatieve militaire superioriteit’ van Israël in de regio zou kunnen ondermijnen.

Een bijkomende zorg betreft de mogelijke blootstelling van gevoelige technologieën. Aangezien China een belangrijke koper van Saoedische olie is, bestaat de vrees dat Peking theoretisch toegang zou kunnen krijgen tot de geheime systemen van de jachtvliegtuigen, wat een risico vormt voor de Amerikaanse defensiebelangen.

De geschiedenis van de Amerikaans-Saoedische betrekkingen, die teruggaat tot de overeenkomst over consulaire vertegenwoordigingen op 7 november 1933 en de volledige diplomatieke banden in 1940, is altijd verankerd geweest in gedeelde strategische belangen, met name rond de levering van olie. De militaire interactie kent eveneens een lange traditie, geïllustreerd door de bouw van de militaire basis Dhahran door de VS in 1946 op Saoedisch grondgebied. Het huidige akkoord, met de belofte van biljoeneninvesteringen, markeert een significante verschuiving en tilt de economische samenwerking naar een ongekend hoog niveau, wat op zijn beurt een krachtige impuls geeft aan de verdere uitbouw van de defensiesamenwerking.

Officiële verklaringen van beide landen benadrukken dat dit strategische besluit primair gericht is op het versterken van de regionale stabiliteit en het effectief tegengaan van de groeiende invloed van andere mondiale grootmachten in het Midden-Oosten. De daadwerkelijke levering van de F-35, die pas over 3 tot 4 jaar gerealiseerd kan worden nadat de reeds bestaande orders voor Europese bondgenoten zijn voltooid, wordt door Washington gezien als een essentieel onderdeel van zijn bredere geopolitieke strategie. Opvallend is echter dat Riyad, ondanks de potentiële voordelen die deze defensiedeal met zich meebrengt, tot op heden geen bereidheid heeft getoond om de normalisering van de betrekkingen met Israël ter discussie te stellen.