ESCAPADE-tweelinglancering op New Glenn: NASA en Blue Origin onderzoeken Marsatmosfeer

Op donderdag 13 november 2025 heeft de Escape and Plasma Acceleration and Dynamics Explorers (ESCAPADE) missie van NASA een succesvolle lancering beleefd vanaf het Cape Canaveral Space Force Station in Florida. De dubbele ruimtevaartuigen, liefkozend Blue en Gold genoemd naar de kleuren van de Universiteit van Californië, Berkeley, werden gelanceerd met behulp van de New Glenn-raket van Blue Origin, wat een cruciaal moment markeerde voor beide organisaties. Deze lancering, die om 15:55 uur EST plaatsvond, was de tweede vlucht voor de New Glenn, die eerder op 16 januari 2025 debuteerde met de Blue Ring Pathfinder-lading.

Het primaire doel van ESCAPADE is het ontrafelen van de interactie tussen de zonnewind en de magnetische omgeving van Mars, een onderzoek dat essentieel wordt geacht voor het begrijpen van de klimaatgeschiedenis van de Rode Planeet en het voorbereiden van toekomstige menselijke verkenningen. De missie vertegenwoordigt een nieuw tijdperk in planetaire wetenschap door de inzet van gecoördineerde tweelingvaartuigen, waarmee het de eerste van zijn soort is die in een baan om een andere planeet draait. De ruimtevaartuigen, die elk ongeveer 209 kg wegen zonder brandstof, zullen na een reis van tien maanden in september 2027 bij Mars aankomen. Eenmaal in een baan om Mars zullen Blue en Gold een 'string-of-pearls'-formatie aannemen, waarbij ze elkaar kort opvolgen om de kortetermijnvariaties in het ruimte-weer te meten, een detail dat eerdere missies zoals MAVEN niet nauwkeurig konden vastleggen. De primaire wetenschappelijke campagne staat gepland om in juni 2028 van start te gaan.

De lancering was een dubbele triomf voor Blue Origin, aangezien de missie de eerste levering van een belangrijk wetenschappelijk ruimtevaartuig voor NASA voor het bedrijf betrof, en de eerste succesvolle landing van de herbruikbare New Glenn-booster op het vaartuig 'Jacklyn' in de Atlantische Oceaan. De eerste landingspoging van de booster in januari 2025 was mislukt, waardoor deze succesvolle landing een belangrijke mijlpaal is in de ambitie van Blue Origin om de lanceerkosten te verlagen door herbruikbaarheid, een technologie die door SpaceX is gepionierd. Naast ESCAPADE vervoerde de New Glenn ook een demonstratiepakket voor communicatietechnologie van Viasat Inc. ter ondersteuning van NASA's inspanningen om commerciële satellietrelaisdiensten te moderniseren.

ESCAPADE is een onderdeel van NASA's Small Innovative Missions for Planetary Exploration (SIMPLEx) programma, dat zich richt op het financieren van kleine, kosteneffectieve missies, met een budget dat ongeveer een tiende is van dat van de grotere Discovery-klasse missies. De missie wordt geleid door het Space Sciences Laboratory van de Universiteit van Californië, Berkeley, met Rob Lillis als hoofdonderzoeker, die ook een rol speelde bij de MAVEN-missie. De ruimtevaartuigen zelf zijn door Rocket Lab USA gebouwd op basis van hun Photon Explorer-bus, wat de agressieve ontwikkeltijd van drieënhalf jaar mogelijk maakte, een aanzienlijke versnelling ten opzichte van traditionele Marsmissies.

De missie zal ook een nieuwe, flexibele trajectstrategie demonstreren, waarbij de satellieten eerst naar het Aarde-Zon Lagrange-punt 2 zullen reizen om daar te 'loiteren' tot de ideale planetaire uitlijning in november 2026, waarna een zwaartekrachtsslinger van de Aarde hen naar Mars zal sturen. Het wetenschappelijke belang van de missie strekt zich uit tot de bescherming van toekomstige astronauten, aangezien het inzicht geeft in de ionosfeer van Mars, wat cruciaal is voor het corrigeren van verstoringen in radiosignalen die nodig zijn voor communicatie en navigatie op de planeet. De gegevens die door Blue en Gold worden verzameld, zullen de modellen van de atmosferische ontsnapping van Mars verfijnen, wat een directe invloed heeft op de veiligheid en planning van bemande landingen. De betrokkenheid van commerciële partners zoals Blue Origin en Rocket Lab onderstreept de verschuiving naar een meer commercieel gedreven en kostenefficiënte aanpak van interplanetaire wetenschappelijke exploratie, een trend die door investeerders wordt gezien als een katalysator voor de groei van de ruimte-economie.