Recent archeologisch onderzoek op het Homa-schiereiland in Kenia heeft de oudste bekende stenen werktuigen aan het licht gebracht, met een datering van ongeveer 2,6 miljoen jaar geleden. Deze ontdekking, gedaan in Nyayanga aan de oevers van het Victoriameer, werpt nieuw licht op de plannings- en transportcapaciteiten van vroege mensachtigen (homininen) met betrekking tot grondstoffen.
De opgravingen hebben honderden stenen werktuigen opgeleverd, waaronder mesjes vervaardigd uit kwartsiet en ryoliet. Opvallend is dat deze materialen afkomstig waren van locaties die meer dan 10 kilometer verderop lagen. Dit gedrag suggereert dat de homininen beschikten over een mentaal landschap van het terrein en de aanvoer van grondstoffen van afgelegen locaties gepland hadden. De analyse van de werktuigen wijst uit dat ze gebruikt werden voor de verwerking van zowel planten als dieren, waaronder nijlpaarden.
De vondst van kiezen van Paranthropus, een uitgestorven verwant van het mensengeslacht, op dezelfde locatie, suggereert dat deze soort mogelijk verantwoordelijk was voor het creëren van deze werktuigen. Hoewel Paranthropus geen directe voorouder van de mens is, maar een gespecialiseerde zijtak, toont deze vondst aan dat het gebruik van technologische middelen mogelijk niet exclusief voor het geslacht Homo was. Onderzoekers benadrukken dat de robuuste kaakstructuur en grote kiezen van Paranthropus wijzen op een dieet dat veel vezelig voedsel vereiste, wat het gebruik van gereedschappen voor voedselbereiding plausibel maakt.
Deze ontdekking verlegt de grenzen van ons begrip van de cognitieve vermogens van vroege homininen. Het benadrukt hun capaciteit voor planning en het transporteren van ruwe materialen over aanzienlijke afstanden, wat cruciaal was voor hun overleving en aanpassing in een veranderende omgeving. De oudste Oldowan-gereedschappen, die ook wel 'pebble tools' of 'choppers' worden genoemd, werden voor het eerst beschreven door Louis en Mary Leakey in de Olduvai-kloof in Tanzania. De vondsten in Kenia, die 600.000 jaar ouder zijn dan eerdere schattingen, tonen aan dat het gebruik van dergelijke werktuigen wijdverspreider was dan gedacht. Het feit dat deze materialen van kilometers ver werden gehaald, impliceert een aanzienlijk begrip van de omgeving en vooruitziende planning.