Archeologische opgravingen in het historische centrum van Lecce, Italië, die in juni 2025 zijn gestart, hebben significante vondsten opgeleverd die de vroege middeleeuwse geschiedenis van de stad herdefiniëren. De ontdekkingen richten zich met name op de transformatie van het Romeinse amfitheater tot een Byzantijns kastron, een vesting met politieke en militaire functies.
De recent opgegraven structuren, in combinatie met eerdere vondsten, wijzen op de aanwezigheid van een verdedigingssysteem dat het Romeinse amfitheater, oorspronkelijk gebouwd in de 2e eeuw na Christus, transformeerde tot een Byzantijns kastron. Het amfitheater, dat destijds plaats bood aan ongeveer 25.000 toeschouwers, werd na de val van Rome in 549 na Christus onder Byzantijns bestuur geplaatst, een periode die tot de 11e eeuw duurde.
Eerdere opgravingen hadden al delen van het amfitheater geïdentificeerd, maar het recente werk heeft substantiële muren blootgelegd aan de noordzijde. Deze muren, gebouwd in twee fasen, duiden op een geleidelijk versterkingsproces. Een opmerkelijke vondst is een muur van 3,70 meter breed en meer dan 2 meter hoog, opgetrokken met de 'a sacco'-techniek, waarbij puin is gebruikt tussen beplatingen van ontmantelde amfitheater- en monumentenblokken.
Deskundigen dateren dit verdedigingssysteem in de 5e tot 6e eeuw na Christus, een periode van politieke en militaire onrust. In deze periode had het amfitheater zijn oorspronkelijke functie al verloren door de verspreiding van het christendom en het edict van keizer Honorius uit 404 na Christus, dat gladiatorengevechten verbood. De herbestemming van Romeinse monumenten zoals het amfitheater in Lecce illustreert de aanpassingskracht van gemeenschappen in de vroege middeleeuwen. Deze bevindingen bieden een fascinerend nieuw perspectief op de stedelijke en militaire geschiedenis van Zuid-Italië, en hoe Romeinse architectuur werd aangepast en hergebruikt in een veranderende wereld.
Onderzoek in Lecce bevestigt ook de algemene trend in de vroege middeleeuwen, waarbij grote Romeinse bouwwerken vaak werden aangepast voor verdedigingsdoeleinden. Bijvoorbeeld, het amfitheater in El Djem werd al in de 6e eeuw gebruikt als onderdeel van de stadsversterking. Deze ontdekkingen in Lecce verrijken niet alleen ons begrip van de geschiedenis van de stad, maar tonen ook de veerkracht en aanpassingsvermogen van oude architecturale oplossingen in veranderende historische omstandigheden.