De MeerKAT radiotelescoop heeft in oktober 2023 een opmerkelijke ontdekking gedaan: een bijna perfect cirkelvormige structuur in radiogolven, aangeduid als ORC J0356–4216. Dit astronomische fenomeen, dat enkel zichtbaar is in radiogolven, is het onderwerp van een recente analyse door een internationaal team van wetenschappers, geleid door Sam Taziaux van de Ruhr Universiteit Bochum. Hun publicatie op de arXiv-server, gedateerd 5 september 2025, werpt nieuw licht op deze mysterieuze kosmische formaties.
ORC J0356–4216 vertoont een symmetrische dubbele ringstructuur met een diameter van ongeveer 2,18 miljoen lichtjaar. De structuur bevindt zich op een roodverschuiving van 0,494 en is gelokaliseerd binnen het elliptische sterrenstelsel WISEA J035609.67–421603.5. De waarnemingen tonen aan dat de ringen een polarisatie van 20% tot 30% vertonen, met magnetische veldoriëntaties die de contouren van de ringen volgen, wat duidt op een georganiseerd proces.
Onderzoekers speculeren dat de oorsprong van deze radio cirkel verband kan houden met de vroegere activiteit van een actieve galactische kern (AGN) of een grootschalige schokgolf, mogelijk voortkomend uit interacties of fusies van sterrenstelselgroepen. De infraroodkleuren van het gaststerrenstelsel zijn consistent met die van een AGN in een elliptisch sterrenstelsel, wat de hypothese van een oorsprong gerelateerd aan AGN-activiteit versterkt. AGN's worden aangedreven door supermassieve zwarte gaten die materie accreëren, en hun radio-emissies kunnen zich uitstrekken over miljoenen lichtjaren door synchrotronstraling.
Deze ontdekking is onderdeel van een reeks recente observaties van vreemde radio cirkels (ORC's), voornamelijk gedetecteerd door de MeerKAT radiotelescoop. De eerste ORC's werden in 2019 ontdekt met de Australian Square Kilometre Array Pathfinder (ASKAP) radiotelescoop. Wetenschappers hebben diverse theorieën voorgesteld voor hun ontstaan, waaronder uitdovende galactische winden, mogelijk van massieve supernovae, of schokgolven bij de samensmelting van zwarte gaten. De MeerKAT-telescoop, met zijn 64 antennes en hoge gevoeligheid, speelt een cruciale rol in het ontrafelen van deze kosmische raadsels, net zoals eerdere ontdekkingen van gigantische radio-'bellen' boven en onder het centrum van onze Melkweg aantonen.