Australische astronomen hebben een ongekend gasfenomeen vastgelegd dat nieuw licht werpt op de dynamiek van kosmische structuren. Onderzoekers van het International Centre for Radio Astronomy Research (ICRAR), verbonden aan de University of Western Australia, hebben een uitgestrekte draad van neutraal waterstof ontdekt. Deze draad fungeert als een verbinding tussen twee dwergsterrenstelsels: NGC 4532 en DDO 137. Deze galactische objecten bevinden zich op een afstand van ongeveer 53 miljoen lichtjaar van onze planeet Aarde.
De omvang van de waargenomen structuur is ronduit verbazingwekkend. De waterstofdraad zelf strekt zich uit over 185.000 lichtjaar. Wat nog opmerkelijker is, is dat aan deze draad een gasvormige 'staart' vastzit met een lengte van ongeveer 1,6 miljoen lichtjaar. Dit maakt de totale configuratie tot een van de meest uitgestrekte die ooit zijn geregistreerd in het heelal. Professor Lister Staveley-Smith, die de leiding had over het wetenschappelijke team, vergeleek dit proces met het kosmische equivalent van een satelliet die verbrandt bij het binnendringen van de aardatmosfeer. Echter, in dit geval heeft het uitgerekte proces maar liefst één miljard jaar in beslag genomen. Dit fenomeen illustreert op krachtige wijze hoe externe krachten de materie in de kosmos herverdelen.
De vorming van deze gigantische structuur is grotendeels toe te schrijven aan de zwaartekrachtinteracties tussen de sterrenstelsels zelf. Daarnaast speelde dynamische druk een cruciale rol. Deze druk werd gegenereerd door de dichte omgeving – een hete gaswolk die het massieve Virgo Cluster omringt. De beweging van de sterrenstelsels door dit omringende medium, waarvan de temperatuur naar schatting 200 keer hoger is dan de oppervlaktetemperatuur van de Zon, leidde tot het 'wegtrekken' en verhitten van het gas.
Professor Kenji Bekki benadrukte dat het begrijpen van deze herverdeling van waterstof van cruciaal belang is, aangezien dit element de essentiële brandstof vormt voor de geboorte van nieuwe sterren. Zonder de kennis van hoe dit gas zich verplaatst, is het moeilijk om de volledige evolutie van galactische systemen te doorgronden. De ontdekking biedt dan ook een sleutel tot het ontrafelen van de levenscyclus van sterrenstelsels.
Deze baanbrekende waarnemingen werden mogelijk gemaakt door geavanceerde technologieën binnen het kader van het WALLABY-project (Widefield ASKAP L-band Legacy All-sky Blind Survey). Voor het onderzoek werd gebruikgemaakt van de ASKAP-radiotelescoop, beheerd door CSIRO. Het WALLABY-project heeft als doel het in kaart brengen van neutraal waterstof (HI) over uitgestrekte delen van de zuidelijke hemel, met de ambitie om uiteindelijk ongeveer 200.000 sterrenstelsels te bestrijken. Dit werk biedt meer inzicht in de evolutie van sterrenstelsels door de gasdistributie te bestuderen dan traditionele optische waarnemingen kunnen bieden. De wetenschappers wijzen erop dat dit specifieke systeem overeenkomsten vertoont met de interactie tussen de Melkweg en de Magelhaense Wolken, wat een unieke gelegenheid biedt om de mechanismen van gasdynamica te onderzoeken die mogelijk ook in onze eigen Lokale Groep hebben plaatsgevonden.