Interstellaire objecten, zoals kometen en asteroïden die uit hun oorspronkelijke zonnestelsels zijn gestoten, doorkruisen de interstellaire ruimte en komen af en toe ons zonnestelsel binnen. Sinds 2017 zijn er drie van dergelijke objecten waargenomen: 1I/'Oumuamua, 2I/Borisov en meest recentelijk 3I/ATLAS, ontdekt in juli 2025.
Deze interstellaire bezoekers kunnen een cruciale rol spelen bij het versnellen van de vorming van planeten, met name rond sterren met een hogere massa. Professor Susanne Pfalzner van Forschungszentrum Jülich in Duitsland presenteerde nieuwe bevindingen op de EPSC-DPS2025 Joint Meeting in Helsinki, waarin ze benadrukte dat deze objecten de planeetvorming kunnen 'opstarten'. Traditionele modellen stellen dat planeten ontstaan door de geleidelijke aangroei van stof en gesteente in rond de ster draaiende schijven. Echter, simulaties hebben vaak moeite om te laten zien hoe deeltjes groter worden dan steenblokken van meterformaat, die bij botsingen doorgaans terugveren of fragmenteren in plaats van aan elkaar te kleven.
Interstellaire bezoekers zouden deze 'bottleneck' kunnen omzeilen. Pfalzners modellen suggereren dat planeetvormende schijven miljoenen van dergelijke objecten, vergelijkbaar in grootte met 'Oumuamua (geschat op ongeveer 100 meter lang), gravitationeel kunnen vastleggen. Deze kant-en-klare 'zaden' kunnen vervolgens extra materiaal verzamelen, waardoor de planetaire groei wordt versneld. Dit mechanisme verklaart ook een ander raadsel: waarom gasreuzen zoals Jupiter veel voorkomen rond zonachtige sterren, maar zeldzaam zijn rond kleine, koele M-dwergsterren.
Planeetvormende schijven bestaan slechts ongeveer twee miljoen jaar, een te korte periode voor gasreuzen om te vormen via traditionele aangroei alleen. Met gevangen interstellaire zaden versnelt het proces echter voldoende om de vorming van reuzenplaneten mogelijk te maken voordat de schijf verdwijnt. Pfalzner legde uit dat sterren met een hogere massa efficiënter zijn in het vastleggen van interstellaire objecten in hun schijven. Daarom zou planeetvorming, gevoed door interstellaire objecten, efficiënter moeten zijn rond deze sterren, wat een snelle manier biedt om reuzenplaneten te vormen.
De ontdekking van 3I/ATLAS, gedaan met de ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) survey telescoop in Chili, markeert de derde bekende interstellaire object die ons zonnestelsel doorkruist. Dit object, dat geen bedreiging vormt voor de aarde, nadert de zon op 30 oktober 2025 tot op ongeveer 1,4 AU. De grootte en eigenschappen worden wereldwijd onderzocht en het object blijft tot september 2025 zichtbaar voor telescopen op aarde. Observaties van de Southern Astrophysical Research Telescope (SOAR) in juli 2025, met name de analyse van de helderheid van 3I/ATLAS, geven aan dat de kern stabiel is en er geen grote uitbarstingen zijn waargenomen. Deze bevindingen zijn consistent met de activiteit op het moment van ontdekking, zonder duidelijke uitbarstingsactiviteit.
Het bestuderen van interstellaire objecten zoals 3I/ATLAS biedt een unieke kans om de processen van planeetvorming en de opkomst van reuzenplaneten in verschillende stellaire omgevingen te begrijpen. Het werk van Pfalzner suggereert dat interstellaire objecten, die ongeveer 100 meter lang zijn, kunnen fungeren als 'zaden' die door planeetvormende schijven worden opgevangen, wat de groei van planeten aanzienlijk kan versnellen. Dit biedt een oplossing voor de uitdagingen in de traditionele modellen van planeetvorming, waar het groeien van objecten voorbij een meterformaat problematisch is. Het vervolgonderzoek zal zich richten op de waarschijnlijkheid dat deze gevangen objecten zich ontwikkelen tot planetaire lichamen en of hun verdeling in de schijven gelijkmatig is of geconcentreerd in hotspots die planeetvorming kunnen bevorderen.