Het zeegras Posidonia oceanica, dat in de Middellandse Zee voorkomt, speelt een onverwachte rol in de strijd tegen plasticvervuiling. Dit vitale onderwaterweefsel vangt minuscule plasticdeeltjes op, die vervolgens in compacte bundels, bekend als 'Neptune ballen', aan land spoelen. Recent onderzoek uit 2024–2025 bevestigt de effectiviteit van Posidonia oceanica in het absorberen van microplastics, waarbij de wortelstokken een significant hogere accumulatie vertonen.
De dreiging van microplastics voor het mariene ecosysteem is aanzienlijk. Deze deeltjes, ontstaan uit de afbraak van groter plastic afval, worden overal in de oceaan aangetroffen en opgenomen door zeedieren, wat kan leiden tot verstoringen in de voedselketen en langetermijneffecten op de koolstofopslag van de oceaan. Wetenschappers schatten dat de zeegrasvelden in de Middellandse Zee jaarlijks wel 867 miljoen stukjes plastic kunnen verzamelen. Onderzoekers van de Universiteit van Barcelona hebben ontdekt dat deze 'Neptune ballen', gevormd uit de vezels van afgestorven zeegrasbladeren, tot wel 1.500 plasticdeeltjes per kilogram kunnen bevatten.
De rol van Posidonia oceanica reikt verder dan alleen het opvangen van plastic. Deze zeegrasweiden zijn ecologische krachtpatsers die cruciaal zijn voor de koolstofopslag, tot wel 35 keer efficiënter dan tropische regenwouden. Ze bieden essentiële leefgebieden voor een rijke biodiversiteit en stabiliseren de zeebodem, waardoor kustlijnen tegen erosie worden beschermd en de waterkwaliteit verbetert.
Ondanks hun onschatbare waarde worden deze ecosystemen wereldwijd bedreigd. Studies tonen aan dat de omvang van Posidonia oceanica-velden sinds de jaren '60 met wel 50% is afgenomen. De ontdekking van de 'Neptune ballen' benadrukt het belang van het behoud van deze onderwaterweiden voor de bestrijding van plasticvervuiling en het behoud van de algehele gezondheid van de oceaan. Inspanningen voor de bescherming en restauratie van Posidonia oceanica, zoals die momenteel in Spanje plaatsvinden, zijn van cruciaal belang voor toekomstige generaties.