Wetenschappers van de Woods Hole Oceanographic Institution (WHOI) hebben een baanbrekende methode ontwikkeld om onderzeese vulkanische uitbarstingen te voorspellen. Deze innovatieve benadering berust op het nauwkeurig observeren van subtiele temperatuurschommelingen die afkomstig zijn van hydrothermale bronnen. De techniek, die in 2025 succesvol werd gevalideerd op de Oost-Pacifische Rug, opent een nieuw hoofdstuk in ons begrip van de dynamiek van de aarde.
Gedurende een periode van meerdere jaren registreerden de onderzoekers minutieuze, bijna onmerkbare temperatuurveranderingen – slechts fracties van een graad. Het cruciale inzicht was dat deze verschuivingen zich manifesteerden geruime tijd voordat de zeebodem daadwerkelijk begon te trillen als gevolg van opstijgende magma. Deze microscopische thermische signalen bleken de vroegste, betrouwbare indicatoren te zijn van een naderende eruptie.
In januari 2025 observeerde het team een geleidelijke, maar onmiskenbare stijging van de temperatuur bij de bronnen in het gebied dat bekend staat als Tica Vent. Specialisten opperden toen de hypothese dat er zich onder het oceaanoppervlak een significante accumulatie van magma aan het vormen was. Enkele maanden later, in april, bevestigde een duik met de onderzeeër Alvin deze veronderstelling: op een diepte van ongeveer 2,5 kilometer was daadwerkelijk een actieve uitbarsting aan de gang.
Maritiem geofysicus Dan Fornari benadrukte de revolutionaire aard van deze ontdekking. Hij merkte op: “Voor het eerst waren we in staat om niet alleen de gebeurtenis zelf waar te nemen, maar ook het volledige proces dat daartoe leidt.” Volgens Fornari functioneert de temperatuur in hydrothermale bronnen nu als een soort universele taal, waarmee de oceaan ons proactief waarschuwt voor zijn geologische intenties.
Deze waarnemingen dwingen ons tot een herziening van de rol van hydrothermale systemen. Ze zijn niet langer uitsluitend te beschouwen als biologische oases – essentiële leefgebieden voor unieke organismen – maar worden nu gezien als uiterst gevoelige vensters waardoor we inzicht krijgen in de interne processen van onze planeet. Het is nu bewezen dat de oceaan in staat is om tektonische veranderingen ruim van tevoren te signaleren, lang voordat de eerste seismische schok voelbaar wordt.
Dit baanbrekende werk luidt de geboorte in van een nieuwe wetenschappelijke discipline: de oceanische predictieve geofysica. Binnen dit vakgebied wordt de watertemperatuur getransformeerd tot een cruciaal instrument voor voorspelling, en de diepzee fungeert als een onmisbare partner voor de mensheid in het ontrafelen van de geologische mechanismen van de aarde.
De mogelijkheid om onderzeese vulkanische activiteit met een dergelijke precisie te monitoren, biedt enorme voordelen voor zowel risicobeheer als het fundamentele begrip van geologische processen op wereldschaal. Door deze subtiele thermische handtekeningen tijdig te decoderen, kunnen wetenschappers nu beter inschatten wanneer en waar de volgende grote onderzeese gebeurtenis zich zal voordoen, wat essentieel is voor het beschermen van onderzeese infrastructuur en het verfijnen van onze modellen van plaattektoniek.