São Tomé en Príncipe heeft in september 2025 een belangrijke stap gezet voor de bescherming van de oceaan door de instelling van acht nieuwe mariene beschermde gebieden (MPA's). Deze gebieden, die gezamenlijk ongeveer 93 vierkante kilometer kusthabitats in de Golf van Guinee omvatten, markeren de eerste formele toewijding van de eilandnatie aan mariene conservatie. Het initiatief onderstreept het groeiende besef van de onderlinge verbondenheid tussen de gezondheid van de oceaan en het welzijn van gemeenschappen, en biedt kansen voor ecologisch herstel en duurzame ontwikkeling.
De oprichting van deze MPA's heeft als doel de rijke biodiversiteit van de Golf van Guinee te beschermen, een essentieel onderdeel van het unieke natuurlijke erfgoed van de regio. Daarnaast beoogt het initiatief de voedselzekerheid te waarborgen, wat van vitaal belang is voor de eilandbewoners die sterk afhankelijk zijn van vis voor hun eiwitinname. Het behoud van traditionele visculturen, die diep geworteld zijn in de lokale identiteit, is eveneens een belangrijk aspect. Bovendien draagt het bij aan het vergroten van de veerkracht tegen de gevolgen van klimaatverandering, zoals de opwarming en verzuring van de oceaan.
De nieuwe beschermde gebieden zullen bestaan uit zowel strikt beschermde zones, waar visserij en andere exploitatie verboden zijn, als zones voor duurzaam gebruik, die exclusief toegankelijk zijn voor ambachtelijke vissers met goedgekeurde vismethoden. São Tomé en Príncipe, een archipel die bekend staat om zijn uitzonderlijke biodiversiteit, vergelijkbaar met de Galapagoseilanden, wordt geconfronteerd met aanzienlijke milieu-uitdagingen. Overbevissing, habitatdegradatie en de bredere impact van klimaatverandering, waaronder kusterosie en verhoogde overstromingen, zetten de mariene ecosystemen onder druk.
De visserijsector is van vitaal belang voor de economie en het levensonderhoud van de eilandbewoners, aangezien vis meer dan de helft van de eiwitinname van de bevolking levert. De recente afname van visbestanden en de achteruitgang van de biodiversiteit, mede door niet-selectieve vispraktijken, onderstrepen de urgentie van beschermende maatregelen. Organisaties zoals Fauna & Flora werken nauw samen met lokale gemeenschappen en de overheid om het belang van dit soort initiatieven te benadrukken.
Deskundigen wijzen erop dat dergelijke beschermde gebieden niet alleen de mariene fauna en flora ten goede komen, maar ook positieve effecten kunnen hebben op de lokale gemeenschappen. Studies in vergelijkbare gebieden tonen aan dat MPA's met strikte visbeperkingen kunnen leiden tot een toename van de visbiomassa met wel 27%, wat weer kan resulteren in een grotere visvangst in omliggende gebieden. Dit kan op zijn beurt bijdragen aan een verhoogd inkomen en verbeterde voedselzekerheid voor kustgemeenschappen. Het creëren van deze beschermde zones wordt gezien als een investering in een gezondere toekomst, waarbij ecologische duurzaamheid hand in hand gaat met sociaal-economische vooruitgang.
De instelling van deze acht mariene beschermde gebieden is een moedige stap die de toewijding van São Tomé en Príncipe aan het behoud van haar unieke mariene erfgoed onderstreept. Het vertegenwoordigt een kans om de natuurlijke rijkdommen te herstellen en te beschermen, terwijl tegelijkertijd de levensvatbaarheid van de lokale economieën en de welvaart van de gemeenschappen wordt versterkt. Dit initiatief biedt een model voor hoe bescherming van de natuur kan bijdragen aan een harmonieuze balans tussen mens en milieu, en legt een fundament voor een veerkrachtige toekomst voor de mariene ecosystemen en de mensen die ervan afhankelijk zijn.