Het Oost-Afrikaanse Riftstelsel (EARS) is een monumentale geologische formatie die zich uitstrekt over ongeveer 6.400 kilometer, van Mozambique tot aan de Rode Zee. Deze actieve grens markeert de langzame, maar onophoudelijke splitsing van de Afrikaanse continent tussen de Nubische Plaat en de Somalische Plaat. Recente wetenschappelijke waarnemingen en satellietgegevens wijzen erop dat de snelheid van deze divergente beweging toeneemt, wat de voorspelling van de geboorte van een nieuwe oceaan in dit gebied versnelt.
Wetenschappers suggereren nu dat de vorming van deze nieuwe oceaan sneller zou kunnen plaatsvinden dan eerdere schattingen aangaven, mogelijk binnen een tijdsbestek van één tot vijf miljoen jaar. Dit proces biedt een zeldzame gelegenheid om de mechanismen van continentale afscheiding, een transformatie die normaal gesproken buiten het menselijk bevattingsvermogen ligt, van dichtbij te bestuderen. De aarde toont hier haar dynamiek, waarbij de aardkorst zich uitstrekt en voortdurend herstructureert.
De tekenen van deze uiteenrafeling zijn zichtbaar in het landschap: infrastructuur zoals snelwegen vertoont vervormingen, er ontstaan nieuwe warmwaterbronnen en GPS-metingen bevestigen de rek van de korst. Het gebied kent frequente aardbevingen en vulkanische activiteit. Een bijzonder actief knooppunt is de Afar-regio, waar de Somalische, Nubische en Arabische platen samenkomen. In 2005 resulteerde een reeks seismische gebeurtenissen hier in een nieuw gevormde breuklijn van 60 kilometer lang, een kloof die sindsdien blijft verbreden en verdiepen.
Onderzoekers hebben vastgesteld dat de snelheid waarmee de kloof zich opent in sommige gebieden oploopt tot 2 tot 5 centimeter per jaar, vergelijkbaar met de groeisnelheid van vingernagels. Deze metingen, vaak uitgevoerd met geavanceerde satelliettechnologieën zoals InSAR, bieden een gedetailleerd beeld van de korstvervorming. De huidige intensiteit van de tektonische activiteit biedt een unieke kans om de fundamentele mechanismen van continentale scheiding in real-time te doorgronden, wat essentiële kennis oplevert over de dynamische processen die onze planeet vormgeven. Deze versnelde scheiding wordt toegeschreven aan mantelpluimen die onder de aardkorst opstijgen en de tektonische platen van onderaf uit elkaar duwen.