Meer dan honderd wetenschappers bevestigden op 18 oktober 2025 dat de aarde haar eerste kritieke klimaatgrens heeft overschreden. Dit omslagpunt wordt gemarkeerd door de ernstige achteruitgang van de warmwaterkoraalriffen, wat duidt op een kwalitatieve en potentieel onomkeerbare fase in de verschuiving van het aardsysteem. De toename van extreme weersomstandigheden, zoals hittegolven en overstromingen, is een direct gevolg van de menselijke afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de stijgende mondiale temperatuur.
Het Global Tipping Points Report 2025, gecoördineerd door de Universiteit van Exeter en het Wereld Natuur Fonds, identificeerde de warmwaterkoraalriffen als het eerste systeem dat dit punt van geen terugkeer bereikte. Door recordhoge oceaantemperaturen is de grootste koraalverbleking sinds 2023 geregistreerd, waarbij tot wel 80 procent van de rifgebieden is getroffen. Professor Tim Lenton van de Universiteit van Exeter benadrukte dat de wereld snel andere kantelpunten nadert met desastreuze gevolgen. Mike Barrett van het Wereld Natuur Fonds stelde dat de riffen nu voorbij hun overlevingsvermogen worden geduwd.
De huidige opwarming, geschat op 1,3 tot 1,4 graden Celsius boven het pre-industriële niveau, overschrijdt het kritieke punt voor deze ecosystemen. Deze levendige onderwaterwerelden zijn essentieel voor voedselzekerheid en kustbescherming. De auteurs van het rapport benadrukken dat de doelen om opwarming te beperken tot 1,5 graden Celsius waarschijnlijk zullen worden overschreden. Snelle opschaling van koolstofverwijdering is onvermijdelijk om de piekopwarming te beperken en de tijd dat de temperatuur boven de 1,5 graad blijft te minimaliseren.
Naast de koralen staan ook andere vitale systemen onder druk, waaronder de Amazone-regenwouden en de polaire ijskappen. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht toonden aan dat de Atlantische Meridionale Overturning Circulatie (AMOC) afstevent op een onherroepelijk kantelpunt. De toevoer van zoet smeltwater bij Groenland vertraagt de circulatie, die al 15 procent langzamer is dan zeventig jaar geleden. Een ineenstorting van de AMOC zou wereldwijd catastrofale gevolgen hebben, met ontregeling van moessonpatronen en zeespiegelstijging als gevolg. Manjana Milcinski van de Universiteit van Oslo merkte op dat huidig beleid niet is ontworpen voor zulke plotselinge, onderling verbonden veranderingen.
Het rapport, gepubliceerd kort voor de COP30-bijeenkomst in Brazilië, dringt aan op onmiddellijke en drastische emissiereductie en koolstofverwijdering. Experts wijzen echter ook op positieve tegenkrachten, zoals de exponentiële groei van duurzame energie en de elektrificatie van de economie. De uitdaging ligt in het versnellen van deze positieve verschuivingen om de onomkeerbare gevolgen van de bereikte grenzen te beperken en een nieuwe, stabielere toestand voor de planeet te bewerkstelligen.