Recente archeologische opgravingen op Çatalhöyük, een belangrijke neolithische nederzetting in centraal Turkije, werpen nieuw licht op de bewoningspatronen en sociale structuren van haar vroege bewoners.
De opgravingen, geleid door Associate Professor Dr. Ali Umut Türkcan van de Universiteit van Anadolu, richten zich op het ontrafelen van de redenen achter de migratie van de oostelijke naar de westelijke heuvel van Çatalhöyük. In de westelijke heuvel zijn graven uit de Byzantijnse periode ontdekt. Deze graven, hoewel uit een latere periode dan de prehistorische lagen, bieden waardevolle informatie door hun diversiteit. De vondsten omvatten kamerachtige graven, gebouwd met adobe en platte stenen, evenals talrijke bakstenen graven met diverse patronen, die allemaal in hetzelfde gebied zijn aangetroffen.
De architectonische indeling van de nederzetting weerspiegelt veranderingen in de sociale organisatie. In de lagere lagen kenmerkt de architectuur zich door dichte en aaneengesloten structuren, wat wijst op een meer gemeenschappelijke levensstijl. In de bovenste lagen is er echter bewijs van differentiatie in architectonisch ontwerp, wat suggereert dat de sociale structuur in de loop van de tijd geleidelijk evolueerde. Deze verschuivingen in de manier waarop mensen hun leefruimtes organiseerden, bieden inzicht in de dynamiek van de gemeenschap.
Op de oostelijke heuvel hebben opgravingen, geleid door Professor Dr. Arkadiusz Marciniak van de Universiteit van Poznań, groepen structuren aan het licht gebracht die rond een centrale binnenplaats zijn gerangschikt. Te midden van deze structuren is een 'Spiritueel Huis', of 'Huis van de Doden', ontdekt, met daarin de resten van 20 menselijke skeletten die aan de basis waren geplaatst. Deze vondst suggereert complexe rituele praktijken en een specifieke omgang met de doden. Daarnaast is er een grote rituele structuur blootgelegd met muren beschilderd met diverse patronen en voorzien van 14 platforms. Verdere opgravingen in dit gebied staan gepland voor het komende jaar.
Deze bevindingen bieden waardevolle inzichten in de rituele en sociale praktijken van de neolithische bewoners van Çatalhöyük. De ontdekking van een dergelijke rituele ruimte, mogelijk gebruikt voor ceremonies of als begraafplaats, benadrukt het belang van spiritualiteit in het dagelijks leven van deze vroege gemeenschap. Çatalhöyük, erkend als UNESCO Werelderfgoed, biedt een uniek venster op vroege menselijke nederzettingen en hun ontwikkeling. De voortdurende opgravingen blijven de complexiteit van het neolithische leven belichten, inclusief sociale organisatie, culturele praktijken en architectonische innovaties.