Gouden Toilet van Maurizio Cattelan, 'America', Verkocht voor 12,1 Miljoen Dollar aan Ripley's

Het 18-karaats gouden kunstwerk 'America', gecreëerd door de Italiaanse conceptuele kunstenaar Maurizio Cattelan, heeft op 18 november 2025 een recordprijs opgeleverd op een veiling bij Sotheby's in New York. De uiteindelijke verkoopprijs bedroeg 12,1 miljoen dollar, inclusief alle bijkomende kosten. De nieuwe eigenaar van dit functionele kunstobject, dat meer dan 100 kilogram weegt, is de bekende Amerikaanse entertainmentfranchise Ripley's Believe It or Not!. Vertegenwoordigers van Ripley's hebben bevestigd dat deze aanwinst het meest waardevolle stuk in hun collectie is en hebben de intentie uitgesproken om het werk spoedig tentoon te stellen voor het grote publiek.

Dit kunstwerk, dat in 2016 tot stand kwam, dient als een scherpe satire op de excessen van het kapitalisme en de ongebreidelde rijkdom. De biedingen voor dit specifieke lot, waarvan de intrinsieke waarde op basis van het goudgewicht al rond de 10 miljoen dollar lag, startten bij een bedrag van 10 miljoen dollar. De nu verkochte versie is de enige bekende overgebleven editie van dit werk. Dit komt doordat een eerder exemplaar, dat in september 2019 in Blenheim Palace in Oxfordshire was geïnstalleerd, het doelwit werd van een gewelddadige diefstal.

De roof in het historische landgoed van de Hertog van Marlborough veroorzaakte niet alleen aanzienlijke materiële schade, maar leidde ook tot wateroverlast. Dit laatste was het gevolg van het feit dat de gouden toiletpot was aangesloten op de waterleiding. In 2025 werden vier personen aangeklaagd in verband met deze roofpartij, maar de sculptuur zelf is nooit teruggevonden. Men gaat er algemeen van uit dat het kunstwerk inmiddels is omgesmolten. Het is een triest einde voor een werk dat zo veel stof deed opwaaien.

Voordat dit exemplaar in Blenheim te zien was, beleefde 'America' zijn première in 2016 in het Solomon R. Guggenheim Museum in New York. Daar kregen meer dan 100.000 bezoekers de unieke kans om het kunstwerk daadwerkelijk te gebruiken. Een opmerkelijk moment in de geschiedenis van het werk vond plaats toen het Witte Huis informeerde naar de mogelijkheid om een schilderij van Van Gogh te lenen; het Guggenheim bood toen als satirisch antwoord juist dit gouden toilet aan. De collectie van Ripley's, die haar oorsprong vindt in de verzameling van Robert L. Ripley, staat bekend om zijn bizarre curiosa, waaronder wassen beelden en zeldzame artefacten.

John Corcoran, de directeur tentoonstellingen bij Ripley's, liet weten dat het bedrijf de optie onderzoekt om bezoekers de kans te geven de sculptuur te gebruiken. Hij voegde er echter wel aan toe dat dit aanzienlijke 'planning' en 'iemand die moedig genoeg is' zou vereisen. Deze aankoop vindt plaats tegen de achtergrond van een lichte vertraging in de verkoop van high-end kunst. Desondanks onderstreept de transactie de aanhoudende fascinatie voor de provocerende creaties van Cattelan. Zijn eerdere verkooprecord betrof de sculptuur 'Him', die destijds 17,2 miljoen dollar opleverde. Hiermee zet 'America' zijn opmerkelijke reis voort, nu van de collectie van miljardair Steve Cohen naar een verzameling die juist draait om de meest ongewone objecten ter wereld.