In het hart van Rome, binnen de majestueuze muren van het eeuwenoude Colosseum, is een voorheen verborgen stuk geschiedenis ontsloten voor het grote publiek. Het betreft de zogeheten ‘Doorgang van Commodus’, een architectonisch wonder dat dateert uit de eerste en tweede eeuw na Christus. Deze verborgen gang, die zich over ongeveer 55 meter (of 180 voet) uitstrekt, diende een cruciaal doel: het stelde keizers en andere hooggeplaatste functionarissen in staat om onopgemerkt hun bevoorrechte zitplaatsen te bereiken. Zo konden zij de duizenden toeschouwers die zich in het amfitheater verdrongen, omzeilen. Dit biedt een unieke blik achter de schermen van de keizerlijke logistiek.
De gang ontleent zijn naam aan keizer Commodus, die regeerde van 180 tot 192 n.Chr. De recente openstelling is het resultaat van een intensieve en nauwgezette restauratiecampagne die liep van oktober 2024 tot september 2025. Dit project, uitgevoerd door specialisten van het Archeologisch Park ‘Colosseum’, omvatte grootschalige werkzaamheden zoals het versterken van de structuren, het herstellen van de decoratieve oppervlakken en het aanleggen van een nieuwe vloer voor bezoekers. Architect Barbara Nazzaro, die de leiding had over deze restauratie, benadrukte dat bezoekers nu de kans krijgen om te ervaren hoe het voelde om als heerser de arena te betreden. Het is een zeldzame kans om de gebeurtenissen vanuit het perspectief van de machthebbers te bekijken.
Bij de ingang van de doorgang werden sporen van muurschilderingen blootgelegd. Deze fresco’s beeldden levendige scènes uit het arenaleven af, waaronder de jacht op zwijnen, gevechten met wilde dieren en spectaculaire acrobatische nummers. Oorspronkelijk waren de wanden van de gang bekleed met marmer, maar later werden ze bedekt met stucwerk waarop mythologische taferelen waren geschilderd. Helaas hebben de overgebleven fragmenten van deze decoraties te lijden gehad onder de hoge luchtvochtigheid. Dankzij moderne technologieën kunnen bezoekers echter de oorspronkelijke pracht aanschouwen via speciale digitale reconstructies, waardoor de historische beelden toch tot leven komen.
Vanaf 27 oktober 2025 zal de ‘Doorgang van Commodus’ officieel deel uitmaken van het ‘Full Experience’ ticketprogramma. Deze S-vormige corridor strekt zich uit tot buiten de hoofdarena, en het exacte eindpunt ervan blijft nog steeds een onderwerp van onderzoek voor archeologen. De geschiedenis van deze route is ook verweven met de dramatische gebeurtenis van de moordaanslag op Commodus zelf, wat een extra laag van persoonlijke tragedie aan de locatie toevoegt. Archeologen beschouwen de ontdekking van dit specifieke gedeelte als van ‘uitzonderlijke waarde’, aangezien het ons begrip van de keizerlijke logistiek en de symboliek in het Oude Rome aanzienlijk verdiept. Het is een fascinerend inzicht in hoe de machthebbers zich bewogen in hun eigen theater van de macht.