De Geurrol: Waarom Honden Zichzelf Besmeuren met Viespeukerij

De Geurrol: Waarom Honden Zichzelf Besmeuren met Viespeukerij

De neiging van onze gedomesticeerde honden om zich met zichtbaar plezier te wentelen in gevonden hoopjes uitwerpselen, rottende visresten, bedorven vlees of andere substanties die in menselijke ogen als ronduit walgelijk worden beschouwd, staat in de kynologie bekend als 'scent rolling' of het 'rollen in geuren'. Dit gedrag, dat vaak tot grote frustratie leidt bij eigenaren, is echter meer dan alleen een vreemde gewoonte. Het is een diepgeworteld instinct. Bovendien is dit gedrag niet exclusief voor honden. Ook wilde hondachtigen zoals vossen en coyotes vertonen vergelijkbare acties, wat wijst op een aanzienlijke evolutionaire betekenis voor de gehele familie van de Canidae.

Dit fenomeen is een diepgewortelde reflex die zijn oorsprong vindt in de overlevingsinstincten van de wilde voorouders van de hond. De meest gangbare theorie stelt dat deze dieren sterke, penetrante geuren gebruikten om hun eigen lichaamsgeur te maskeren. Door dit te doen, konden zij onopgemerkt en geruisloos dichter bij potentiële prooien komen. Door zich te wentelen in bijvoorbeeld uitwerpselen of aas, probeerden de wilde hondachtigen hun natuurlijke geur te overstemmen met een vreemde lucht. Dit was essentieel om te voorkomen dat prooidieren hen vroegtijdig konden detecteren en vluchten, waardoor de kans op een succesvolle jacht aanzienlijk toenam.

Hoewel deze hypothese van geurcamouflage lange tijd de dominante verklaring is geweest en wijdverbreid wordt geaccepteerd, zijn sommige experts van mening dat deze theorie niet het volledige plaatje schetst. Zij stellen dat de complexiteit van het gedrag wijst op meerdere functies. Naast het maskeren van de geur, bestaan er namelijk ook andere, sociaal gerelateerde theorieën over de redenen waarom honden zich zo graag in viezigheid rollen.

Onderzoekers suggereren bijvoorbeeld dat het rollen in vreemde geuren kan dienen als een cruciaal communicatiemiddel binnen de roedel, of zelfs als een manier om status of belangrijke informatie te demonstreren. Een opmerkelijk voorbeeld hiervan komt voort uit observaties van Afrikaanse wilde honden (hyenahonden). Hierbij werd vastgesteld dat vrouwtjes, in het proces van zich aansluiten bij een nieuwe roedel, rolden over de grond die door dominante mannetjes was gemarkeerd. Dit gedrag kan duiden op acceptatie, onderwerping, of het delen van geurinformatie met de rest van de groep.

Een fascinerende, aanvullende theorie wordt ondersteund door een specifiek onderzoek uit 2016, uitgevoerd door ecoloog Max Allen van de Universiteit van Wisconsin. Deze studie suggereert dat dieren de geur van een groter roofdier kunnen gebruiken als een vorm van defensieve camouflage. Allen documenteerde hoe grijze vossen zich doelbewust schuurden langs sporen van poema-urine. Het doel hiervan was om coyotes af te schrikken, aangezien coyotes groter zijn dan vossen en hen beschouwen als directe concurrenten voor schaarse middelen. Het aannemen van de geur van een gevaarlijke, dominante predator bood de vossen dus een onverwachte vorm van bescherming.

Er is tevens de opvatting dat, zelfs als de oorspronkelijke drijfveren voor 'scent rolling' puur gerelateerd waren aan overleving, het gedrag tegenwoordig simpelweg een bron van intens zintuiglijk genot kan zijn voor het dier. Geur is immers de meest fundamentele en rijke component van hun zintuiglijke waarneming van de wereld. Het reukvermogen van honden is werkelijk fenomenaal: hun neuzen bevatten ongeveer 300 miljoen receptoren, terwijl wij mensen ter vergelijking slechts 6 miljoen van deze receptoren bezitten. Het ervaren van deze intense geuren, hoe afstotend ook voor de mens, is voor hen een diep bevredigende en instinctieve ervaring.

Het is daarom zeer waarschijnlijk dat het fenomeen van 'scent rolling' multifactoriële oorzaken kent. De redenen variëren van noodzakelijke camouflage en complexe sociale signalering tot het pure zintuiglijke plezier dat de hond eraan beleeft. Wat de precieze motivatie ook moge zijn, het is cruciaal om te beseffen dat dit een volkomen natuurlijk instinct is. Eigenaren dienen hun huisdieren dan ook niet te straffen voor deze oeroude, ingeboren uiting van hun hondse aard.