Poolse Taalraad Herdefinieert Schrijfwijze met Ingang van 2026

De Raad voor de Poolse Taal (Rada Języka Polskiego), onder het Presidium van de Poolse Academie van Wetenschappen, heeft een reeks ingrijpende wijzigingen in de nationale orthografische normen bekrachtigd. Deze herziening, aangekondigd op 10 mei 2024, zal op 1 januari 2026 van kracht worden met als doel de complexiteit van de Poolse grammatica te verminderen en het aantal geschreven fouten terug te dringen. De bevoegdheid van de Raad om deze regels vast te stellen is verankerd in Artikel 31, Sectie 1 van de Poolse Taalwet van 7 oktober 1999, waarmee gestreefd wordt naar een intuïtievere beheersing van de geschreven taal door alle gebruikers.

Een van de meest in het oog springende aanpassingen betreft de schrijfwijze van demoniemen, de benamingen voor inwoners van gebieden. De nieuwe richtlijn vereist dat deze termen, zoals 'warszawianin' (inwoner van Warschau), met een hoofdletter beginnen, resulterend in vormen als 'Warszawianin'. Deze verschuiving volgt de bestaande tendens waarbij namen van inwoners van landen, continenten en regio's reeds met een hoofdletter geschreven worden. Daarnaast wordt de hoofdletter nu ook verplicht voor individuele eenheden van commerciële producten, niet enkel voor de merknamen zelf, ter eliminatie van ambiguïteit in commerciële verwijzingen.

Structureel wordt ook de behandeling van conditionele partikels zoals '-bym', '-byś', '-by', '-byśmy', en '-byście' fundamenteel herzien. Deze elementen, voorheen gehecht aan voegwoorden, moeten vanaf 2026 als afzonderlijke woorden geschreven worden. Tegelijkertijd wordt de regel voor de negatieve partikel 'nie-' in combinatie met vervoegde deelwoorden vereenvoudigd: deze zal voortaan zonder uitzondering aaneengeschreven worden, wat een uniformering van voorheen semantisch bepaalde scheidingsregels beoogt.

Om een geleidelijke implementatie in de onderwijssector en bij uitgeverijen te waarborgen, heeft de Centralna Komisja Egzaminacyjna (CKE) een overgangsperiode ingesteld. Voor alle externe examens, waaronder de achtste-groepsbeoordeling en het Matura eindexamen, die tussen 2026 en 2030 plaatsvinden, zullen zowel de oude als de nieuwe orthografische conventies als geldig worden beschouwd. De exclusieve en verplichte status van de herziene spelling treedt pas op 1 januari 2031 in werking, wat entiteiten de tijd geeft om materialen aan te passen.

De Raad heeft tevens andere aspecten van de spelling aangepakt. De schrijfwijze van adjectieven afgeleid van persoonsnamen die eindigen op '-owski' wordt geüniformeerd naar kleine letters, ongeacht hun interpretatie, zoals in 'dramat szekspirowski'. Verder wordt voor bepaalde prefixen, zoals 'super-', 'ekstra-', 'eko-', en 'mini-', de mogelijkheid van een gescheiden schrijfwijze naast aaneenschrijven of koppeltekengebruik toegestaan, mits het basiswoord met een kleine letter begint. Tot slot wordt er een versoepeling ingevoerd voor dubbele, gelijk- of gelijkklinkende woorden, waarbij nu drie schrijfvarianten (met koppelteken, komma of los) worden geaccepteerd om onzekerheid weg te nemen.