Europees Onderzoek Bevestigt: Meertaligheid Vertraagt Biologische Veroudering en Versterkt Cognitieve Functies

Een omvangrijke Europese studie heeft recentelijk een directe en significante correlatie vastgesteld tussen het beheersen van meerdere talen en het vermogen om biologische veroudering te vertragen, alsook het behoud van cognitieve gezondheid op latere leeftijd. Dit grootschalige onderzoek, dat een doorsnede van de bevolking vertegenwoordigde, omvatte meer dan 86.000 burgers, variërend in leeftijd van 51 tot 90 jaar, afkomstig uit 27 verschillende landen. De analyse stond onder leiding van neurowetenschapper Agustín Ibáñez, verbonden aan het Global Brain Health Institute van Trinity College in Dublin. Het primaire doel was om nauwkeurig vast te stellen hoe taalvaardigheid het tempo van leeftijdsgerelateerde veranderingen beïnvloedt, waarbij tegelijkertijd rekening werd gehouden met individuele gezondheidsindicatoren en complexe levensstijlfactoren.

De verzamelde gegevens leveren overweldigend bewijs dat personen die slechts één taal beheersen (monolingualen), een tweemaal zo grote kans hebben op versnelde veroudering in vergelijking met degenen die vloeiend kunnen schakelen tussen twee of meer talen. Dit is een opmerkelijk verschil. Voor meertaligen daalt dit risico daarentegen aanzienlijk, met een reductie van ongeveer 54%. De onderzoekers benadrukken dat dit beschermende effect niet eenmalig is, maar cumulatief: hoe meer talen men beheerst en actief gebruikt, des te sterker de bijdrage aan een gezonde, lange levensduur. Cruciaal is dat deze sterke correlatie standhield, zelfs nadat de onderzoekers zorgvuldige statistische correcties hadden uitgevoerd voor belangrijke variabelen zoals opleidingsniveau, sociaaleconomische status en de complexiteit van de leefomgeving.

De auteurs van de studie zien de bevordering van meertaligheid als een potentieel waardevolle strategie voor de volksgezondheid. Het doel hiervan zou zijn om de cognitieve veerkracht te vergroten en functionele onafhankelijkheid op oudere leeftijd te ondersteunen. Dit inzicht sluit naadloos aan bij reeds bestaande bevindingen. Zo bevestigde eerder onderzoek, gepubliceerd in het gezaghebbende tijdschrift BMC Geriatrics, al de correlatie tussen het spreken van een groter aantal talen en betere cognitieve prestaties bij ouderen die in de samenleving wonen.

De onderliggende verklaring voor dit fenomeen ligt in de constante noodzaak om te wisselen tussen verschillende taalsystemen. Dit proces fungeert als een intensieve, dagelijkse training voor het uitvoerende controlesysteem van de hersenen. Hierbij wordt met name de dorsolaterale prefrontale cortex geactiveerd. Deze aanhoudende belasting van de neurale netwerken draagt fundamenteel bij aan het behoud van de plasticiteit van de hersenen en helpt zodoende bij het vertragen van leeftijdsgerelateerde achteruitgang en de opbouw van een robuuste cognitieve reserve.

Aanvullend onderzoek, uitgevoerd in regio’s met een hoge mate van meertaligheid, zoals bijvoorbeeld in India, heeft aangetoond dat tweetaligen hun hoge niveau van functioneren kunnen behouden, zelfs wanneer zij aanzienlijk meer structurele hersenschade vertonen dan eentaligen. Professor Jubin Abutalebi benadrukte de klinische relevantie van deze bevindingen door op te merken dat bij mensen die meerdere talen spreken, de symptomen van dementie gemiddeld 4 tot 5 jaar later kunnen verschijnen. Dit duidelijke uitstel wijst erop dat de opgebouwde taalervaring het brein in staat stelt om pathologische of leeftijdsgebonden veranderingen langer en effectiever te compenseren.