Nieuw onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Royal Society Open Science in juli 2025, onthult dat Afrikaanse savanneolifanten een breed scala aan bewuste gebaren gebruiken om specifieke verlangens te communiceren, met name wanneer ze interageren met oplettende mensen. Dit onderzoek levert het eerste bewijs van doelgericht gebarencommunicatie bij niet-primaten zoogdieren, wat ons begrip van dierlijke cognitie en sociale signalering verruimt.
In de studie werden 17 semi-geselecteerde olifanten in Zimbabwe geconfronteerd met twee bakken: één met zes appels en één lege bak. De onderzoekers observeerden de gebaren van de olifanten in verschillende scenario's, afhankelijk van of hun doel volledig, gedeeltelijk of helemaal niet werd bereikt. De bevindingen toonden aan dat olifanten 38 verschillende gebarenstypes gebruikten, vrijwel uitsluitend wanneer een menselijke onderzoeker visueel aandachtig was. Dit gedrag duidt op een duidelijke publieksgerichtheid, wat suggereert dat olifanten zich bewust waren van de noodzaak van een aandachtige ontvanger om hun doel te bereiken.
Wanneer hun doelen slechts gedeeltelijk werden vervuld, bleven de olifanten gebaren maken. Als hun eerste verzoeken niet werden ingewilligd, pasten ze zich aan door nieuwe of andere gebaren te gebruiken. Deze volharding en uitbreiding van gebaren benadrukken een cognitief niveau van verfijning en intentionaliteit dat voorheen als uniek voor primaten werd beschouwd. Dit gedrag komt overeen met het concept van eerstelijnsintentionaliteit, waarbij een individu gebaren gebruikt om het gedrag van een ander te beïnvloeden om een specifiek doel te bereiken.
Hoofdauteur Vesta Eleuteri benadrukte dat dit vermogen om intentioneel doelen te communiceren met een verscheidenheid aan gebaren, ook bij andere soorten met complexe sociale structuren en geavanceerde intelligentie is geëvolueerd. Deze studie verdiept ons begrip van olifantencommunicatie en daagt eerdere opvattingen over de grenzen van complexe communicatie bij niet-primate soorten uit. Het suggereert dat geavanceerde cognitieve communicatievaardigheden onafhankelijk kunnen zijn geëvolueerd bij zeer intelligente en sociale soorten, wat ons perspectief op dierlijke cognitie en communicatie verbreedt.
Olifanten tonen aanpassingsvermogen door nieuwe gebaren te ontwikkelen wanneer hun verzoeken niet worden ingewilligd, wat wijst op een dieper niveau van probleemoplossend vermogen en communicatieve intentie. De bevindingen bieden fascinerende inzichten in de communicatieve intelligentie van olifanten, die blijkbaar net als primaten doelgericht en flexibel communiceren om hun wensen kenbaar te maken.