Regelmatig fietsen als actieve vorm van transport hangt samen met een significant verlaagd risico op dementie, zo blijkt uit een grootschalige Britse studie die in juni 2025 werd gepubliceerd in JAMA. De bevindingen suggereren dat fietsen niet alleen de fysieke gezondheid ten goede komt, maar ook een krachtig middel is ter bescherming van de hersenen.
De studie analyseerde de woon-werkverkeergewoonten van ongeveer 480.000 individuen over een periode van dertien jaar, gebruikmakend van data uit de UK Biobank. De resultaten tonen aan dat regelmatige fietsers een 19% lager risico op dementie lopen in vergelijking met personen die gebruikmaken van minder actieve vervoersmiddelen zoals auto's, bussen of treinen. Dit beschermende effect strekt zich ook uit tot de ziekte van Alzheimer, waarbij een 22% lagere kans op de aandoening werd waargenomen. Opvallend is dat de beschermende voordelen ook golden voor zowel vroegtijdige (voor het 65e levensjaar) als latere vormen van dementie.
Onderzoekers merkten verder op dat fietsen geassocieerd wordt met een groter hersenvolume in de hippocampus, een gebied dat cruciaal is voor geheugen en leren. Dit suggereert dat fietsen de cardiovasculaire gezondheid kan verbeteren, de bloedtoevoer naar de hersenen kan stimuleren en neurale plasticiteit kan bevorderen, wat bijdraagt aan het behoud van cognitieve functies. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beveelt volwassenen aan om wekelijks 150 tot 300 minuten matig intensieve of 75 tot 150 minuten intensieve fysieke activiteit te ondernemen. Elke vorm van fysieke activiteit, inclusief fietsen voor transport, is gunstig.
De studie is observationeel en bewijst geen direct oorzakelijk verband, maar voegt zich bij een groeiende hoeveelheid onderzoek die fysieke activiteit benadrukt als een sleutelfactor in het voorkomen van cognitieve achteruitgang. Experts adviseren beginners om te starten met korte ritten op veilige routes of een hometrainer te gebruiken. Zelfs één of twee keer per week fietsen kan al meetbare voordelen opleveren voor de hersengezondheid. Deze studie onderstreept het belang van fysieke activiteit, en specifiek fietsen, voor de preventie van dementie en het bevorderen van de algehele hersengezondheid.