Các nhà thiên văn học quốc tế đã phát hiện FRB 20240304B, Vụ Nổ Radio Nhanh (FRB) xa nhất từng được định vị. Vụ nổ này, được quan sát vào ngày 4 tháng 3 năm 2024 bằng kính thiên văn vô tuyến MeerKAT ở Nam Phi, phát ra từ một thiên hà ở dịch chuyển đỏ 2,148, tương ứng với khoảng 3 tỷ năm sau Vụ Nổ Lớn.
Khám phá này mở ra cơ hội nghiên cứu các thiên hà trong kỷ nguyên "cosmic noon" (buổi trưa vũ trụ), một giai đoạn hình thành sao dữ dội, và cung cấp dữ liệu vô giá về Vũ trụ sơ khai. FRB 20240304B, với dịch chuyển đỏ 2,148, đã nhân đôi phạm vi dịch chuyển đỏ của các FRB được định vị, cho phép các nhà khoa học nghiên cứu các thiên hà khi Vũ trụ mới chỉ 3 tỷ năm tuổi. Điều này tương đương với việc quan sát ánh sáng đã di chuyển hơn 11 tỷ năm để đến Trái Đất. Việc phát hiện này cũng cung cấp những hiểu biết sâu sắc về các trường từ tính phức tạp trải dài trên quy mô gigaparsec.
Việc xác định nguồn gốc của FRB xa xôi này đòi hỏi sự phối hợp giữa nhiều đài quan sát. Sau khi được kính thiên văn vô tuyến MeerKAT phát hiện, Kính viễn vọng Không gian James Webb (JWST) đã được sử dụng để xác định thiên hà chủ của vụ nổ. Thiên hà này là một thiên hà nhỏ, có khối lượng thấp, đang tích cực hình thành sao, với khối lượng sao ước tính khoảng 10 triệu khối lượng Mặt Trời và tốc độ hình thành sao là 0,2 khối lượng Mặt Trời mỗi năm.
Sự hiện diện của FRB trong một thiên hà trẻ như vậy củng cố các giả thuyết cho rằng FRB có nguồn gốc từ các sao neutron từ hóa cao, được gọi là magnetar. Kỷ nguyên "cosmic noon", khoảng 10-11 tỷ năm trước, là thời kỳ hình thành sao mạnh mẽ nhất trong lịch sử Vũ trụ. Việc phát hiện FRB 20240304B trong giai đoạn này nhấn mạnh tiềm năng của FRB như những công cụ mạnh mẽ để nghiên cứu sự hình thành thiên hà và các đặc tính của Vũ trụ trong kỷ nguyên năng động nhất của nó.
Các nhà khoa học tin rằng những vụ nổ vô tuyến bí ẩn này có thể giúp làm sáng tỏ sự tiến hóa của Vũ trụ và phân bố vật chất trong không gian giữa các thiên hà. Các nhà thiên văn học từ Đại học Sydney đã đóng góp đáng kể vào lĩnh vực nghiên cứu FRB, bao gồm cả việc sử dụng các đài quan sát tiên tiến như MeerKAT và JWST. Những nỗ lực phối hợp này đang mở ra những hiểu biết mới về bản chất của các vụ nổ vô tuyến nhanh và vai trò của chúng trong việc khám phá lịch sử vũ trụ.