Vast Lên Kế Hoạch Phóng Trạm Vũ Trụ Thương Mại Haven-1 Vào Tháng 5 Năm 2026

Công ty hàng không vũ trụ Vast, do nhà sáng lập Jed McCaleb thành lập năm 2021 và có trụ sở tại California, đang tập trung phát triển Haven-1, được dự kiến là trạm vũ trụ thương mại đầu tiên trên thế giới. Mục tiêu của Vast là đi tiên phong trong việc xây dựng các trạm thế hệ tiếp theo, tập trung vào việc tạo ra môi trường có trọng lực nhân tạo để hỗ trợ sự sống và hoạt động lâu dài của con người ngoài không gian. Sự xuất hiện của Haven-1 là một bước chuyển quan trọng trong bối cảnh Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) dự kiến ngừng hoạt động vào khoảng năm 2030, thúc đẩy sự dịch chuyển sang các nền tảng quỹ đạo Trái Đất tầm thấp (LEO) do thương mại vận hành.

Theo kế hoạch đã công bố, mô-đun Haven-1 dự kiến được phóng lên quỹ đạo vào tháng 5 năm 2026, sử dụng tên lửa đẩy Falcon 9 của SpaceX. Trạm vũ trụ này được thiết kế như một phòng thí nghiệm đổi mới lấy con người làm trung tâm, có khả năng hỗ trợ cả phi hành gia tư nhân và các sứ mệnh của chính phủ. Về mặt kỹ thuật, Haven-1 có thể tích sinh hoạt 45 mét khối, đủ không gian cho phi hành đoàn tối đa bốn người trong các nhiệm vụ kéo dài khoảng 30 ngày. Để tăng cường trải nghiệm, trạm được trang bị các khoang sinh hoạt cá nhân và một cửa sổ mái vòm đường kính 1,1 mét để quan sát Trái Đất. Trạm cũng có khả năng cung cấp khoảng 1.100 watt điện và mang theo khối lượng hàng hóa được tải trước lên tới 150 kg trong các nhiệm vụ này.

Quá trình phát triển của Vast đã đạt được các cột mốc đáng kể. Việc thử nghiệm áp suất cấu trúc chính của Haven-1 đã hoàn thành vào ngày 29 tháng 10 năm 2025 tại Mojave, California. Gần đây hơn, sứ mệnh thử nghiệm Haven Demo đã ghi lại thành công video 4K về việc triển khai tấm pin mặt trời vào ngày 2 tháng 11 năm 2025. CEO Max Haot đã xác nhận tại Hội nghị Thượng đỉnh Không gian lần thứ 40 vào tháng 4 năm 2025 rằng thiết kế đã được chốt và công ty đang tiến hành hàn cấu trúc chính cho phiên bản bay, với mục tiêu hoàn thành vào cuối tháng 7 năm 2025. Công ty, với khoảng 800 nhân sự tính đến thời điểm đó, đang tăng tốc để đáp ứng thời hạn phóng vào tháng 5 năm 2026.

Bên cạnh Haven-1, Vast còn có kế hoạch thí nghiệm trọng lực nhân tạo quay đầu tiên trên một trạm thương mại sau khi Haven-1 đi vào hoạt động. Đây được xem là bước đệm cho mục tiêu dài hạn của công ty: một trạm trọng lực nhân tạo lớn hơn, rộng 100 mét và bao gồm nhiều mô-đun, dự kiến phóng vào cuối những năm 2030. Haven-1, với thiết kế mô-đun đơn, là sản phẩm khả dụng tối thiểu để chứng minh năng lực của Vast trước NASA trong khuôn khổ Chương trình Điểm đến Quỹ đạo Trái Đất Tầm thấp Thương mại (CLD). Vast cũng hợp tác với SpaceX để tích hợp thiết bị đầu cuối laser Starlink, đảm bảo kết nối băng thông rộng tốc độ cao, độ trễ thấp cho việc truyền dữ liệu khoa học theo thời gian thực. Các đối tác nghiên cứu ban đầu đã ký hợp đồng bao gồm Redwire và Yuri Gravity cho các tải trọng trên cơ sở Haven-1 Lab.

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt với các đối thủ như Axiom Space, Blue Origin và Starlab, Vast sử dụng nguồn vốn tư nhân từ khối tài sản tiền điện tử của Jed McCaleb (gắn liền với các dự án như Mt. Gox, Ripple và Stellar) để thúc đẩy tiến độ. Việc lựa chọn SpaceX làm đối tác vận chuyển phi hành đoàn bằng tàu Crew Dragon cũng là một quyết định chiến lược, do đây là tàu vũ trụ duy nhất của Mỹ được chứng nhận để đưa người lên và xuống ISS, đồng thời nhiều thành viên lãnh đạo của Vast là cựu nhân viên SpaceX. Thành công của Haven-1 sẽ là minh chứng cho khả năng của Vast trong việc định hình cơ sở hạ tầng không gian thương mại, phù hợp với mong muốn của NASA là trở thành một trong nhiều khách hàng mua dịch vụ trên quỹ đạo LEO.