Quỹ Louis Vuitton tại Paris vừa khai mạc một cuộc triển lãm hồi cố quy mô lớn, vinh danh bậc thầy người Đức có tầm ảnh hưởng sâu rộng, Gerhard Richter. Kéo dài từ ngày 17 tháng 10 năm 2025 đến ngày 2 tháng 3 năm 2026, sự kiện này mang đến cái nhìn sâu sắc về sự nghiệp sáng tạo của nghệ sĩ, bao trùm hơn sáu thập kỷ tìm kiếm không ngừng nghỉ những chân lý thị giác. Bộ đôi giám tuyển, gồm Dieter Schwarz và Nicolas Serota, đã xây dựng câu chuyện theo trình tự thời gian nghiêm ngặt, nhằm theo dõi sự phát triển của tầm nhìn nghệ thuật độc đáo của Richter.
Triển lãm thể hiện phạm vi bao quát chưa từng có, trưng bày khoảng 270 tác phẩm được sáng tạo trong giai đoạn từ năm 1962 đến năm 2024. Khách tham quan có cơ hội chiêm ngưỡng sự đa dạng về chất liệu: từ tranh sơn dầu, các tác phẩm điêu khắc bằng kính và thép, cho đến đồ họa, màu nước và những bức ảnh đã được nghệ sĩ xử lý. Cái nhìn toàn diện này củng cố vị thế của Richter như một nhân vật chủ chốt trong nền nghệ thuật đương đại toàn cầu, đồng thời giới thiệu di sản đa diện của ông – một di sản mà theo lời ông tự nhận, được đúc kết từ quá trình làm việc miệt mài trong xưởng vẽ.
Điểm nhấn đặc biệt trong không gian trưng bày là chuỗi tác phẩm mang tính biểu tượng mang tên “Ngày 18 tháng 10 năm 1977,” được Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại (MoMA) cho mượn. Loạt 15 bức tranh này, hoàn thành vào năm 1988, là lần duy nhất Richter trực tiếp đề cập đến lịch sử nước Đức gần đây trong sự nghiệp của mình, cụ thể là các sự kiện của “Mùa thu Đức” và hoạt động của phe cánh tả cực đoan Phái Hồng quân (RAF). Ngày được đặt tên cho chuỗi tác phẩm ám chỉ ngày thi thể của Gudrun Ensslin, Andreas Baader, và Jan-Carl Raspe được phát hiện trong phòng giam tại nhà tù Stuttgart-Stammheim. Việc Richter thực hiện những tác phẩm này đã gây ra sự phản ứng mạnh mẽ trong công chúng, cho thấy những sự kiện lịch sử này vẫn còn gây tranh cãi sâu sắc đối với xã hội Đức.
Richter, người đã chuyển từ Dresden đến Düsseldorf vào năm 1961 và định cư tại Cologne (nơi ông vẫn đang sinh sống và làm việc), luôn tìm cách diễn giải lại các thể loại truyền thống—như tĩnh vật, chân dung, phong cảnh và tranh lịch sử—qua lăng kính hiện đại. Ông không bao giờ vẽ trực tiếp từ tự nhiên; mỗi hình ảnh đều phải đi qua một vật trung gian—là một bức ảnh hoặc bản vẽ—để trở thành một tác phẩm độc lập. Tại các phòng trưng bày giai đoạn đầu, từ năm 1962 đến 1970, người ta thấy rõ nhiếp ảnh đóng vai trò là bệ phóng, nơi ngay cả những bức ảnh gia đình chụp nhanh, như “Chú Rudi” và “Dì Marianne,” cũng trở thành cơ sở để suy ngẫm về lịch sử cá nhân và quốc gia. Nghệ sĩ không ngừng mở rộng ranh giới của hội họa, sử dụng các kỹ thuật đặc trưng như làm mờ (Vermalung) và cạo, đồng thời từ chối mọi sự phân loại rõ ràng.
Sự kiện tại Quỹ Louis Vuitton không chỉ đơn thuần là một cuộc triển lãm nghệ thuật. Đây còn là một cơ hội hiếm có để chứng kiến cách thức kinh nghiệm cá nhân, khi được khúc xạ qua tài năng bậc thầy, trở thành tấm gương phản chiếu các tiến trình xã hội rộng lớn hơn, thúc đẩy người xem suy ngẫm sâu sắc hơn về những gì họ đang chiêm ngưỡng, từ đó mở ra những cuộc đối thoại mới mẻ về nghệ thuật và lịch sử.