Cộng đồng khoa học vừa tiếp nhận một luận điểm quan trọng, đưa cuộc thảo luận về bản chất của thực tại vượt ra khỏi những suy đoán thuần túy. Một nhóm nghiên cứu từ Đại học British Columbia ở Okanagan, do nhà vật lý học Tiến sĩ Mir Faizal dẫn đầu, đã công bố bằng chứng toán học loại trừ khả năng Vũ trụ của chúng ta là một mô phỏng tính toán. Công trình đột phá này, mang tính chất nền tảng, đã được đăng tải trên tạp chí uy tín “Journal of Applied Holography in Physics”.
Nhóm nghiên cứu, bao gồm cả Tiến sĩ Lawrence Krauss, Tiến sĩ Arshid Shabbir và Tiến sĩ Francesco Marino, đã xây dựng lập luận của mình dựa trên các định lý toán học cốt lõi, đặc biệt là Định lý Bất toàn của Gödel. Nguyên tắc cơ bản của logic này khẳng định rằng trong bất kỳ hệ thống hình thức nào đủ phức tạp, luôn tồn tại những sự thật không thể được chứng minh bằng chính các phương tiện nội tại của hệ thống đó. Áp dụng nguyên tắc sâu sắc này, các nhà khoa học đã chứng minh rằng để mô tả đầy đủ và nhất quán mọi khía cạnh của thực tại vật lý, cần phải có cái gọi là “sự hiểu biết phi thuật toán” (non-algorithmic understanding).
Điều này ngụ ý rằng kiến thức cần thiết để mô tả toàn bộ sự tồn tại không thể đạt được thông qua chuỗi các bước tính toán logic tuần tự, vốn là nền tảng của bất kỳ chương trình hay mô phỏng máy tính nào. Tiến sĩ Lawrence Krauss, một nhà vũ trụ học nổi tiếng và đồng tác giả của nghiên cứu, đã nhấn mạnh sự cộng hưởng sâu sắc của những phát hiện này. Ông giải thích rằng bất kỳ mô phỏng nào về bản chất đều mang tính thuật toán và phải tuân theo các quy tắc đã được thiết lập trước.
Tuy nhiên, vì cấu trúc cơ bản của thực tại đòi hỏi sự hiểu biết vượt ra ngoài phạm vi thuật toán, nên Vũ trụ của chúng ta không thể là sản phẩm được tạo ra dưới dạng một chương trình máy tính. Nghiên cứu của Faizal và Krauss khẳng định rằng thực tại vật lý không thể được quy giản hoàn toàn thành các mô hình tính toán. Điều này đặt ra nghi vấn lớn đối với các phương pháp tìm cách tái tạo vũ trụ trên siêu máy tính, đồng thời thách thức những giả định cơ bản về khả năng mô phỏng toàn bộ vũ trụ.
Những kết quả này mang ý nghĩa vô cùng lớn đối với vật lý lý thuyết, đặc biệt trong lĩnh vực hấp dẫn lượng tử. Vật lý hiện đại đã chuyển dịch khỏi quan niệm Newton về vật chất, tiến tới thuyết tương đối và cơ học lượng tử, những lý thuyết gợi ý rằng ngay cả không gian và thời gian cũng không phải là yếu tố sơ cấp, mà phát sinh từ các cấu trúc thông tin sâu sắc hơn tồn tại trong cái gọi là “Vương quốc Platon”. Do đó, nỗ lực tạo ra một “Lý thuyết Vạn vật” (Theory of Everything) hoàn chỉnh thông qua các phép tính thuần túy chắc chắn sẽ thất bại, bởi lẽ để nắm bắt chân lý, cần nhiều hơn là chỉ tuân theo các hướng dẫn. Điều này mở ra con đường để hiểu rằng một số khía cạnh của sự tồn tại được lĩnh hội thông qua các hình thức nhận thức khác, không phải là những gì máy móc có thể tiếp cận.
Theo nghĩa này, mỗi người quan sát là một phần không thể tách rời của một quá trình rộng lớn hơn, nơi sự hiểu biết sâu sắc, chứ không phải tính toán đơn thuần, là chìa khóa để khám phá. Nghiên cứu này đã chuyển giả thuyết mô phỏng từ lĩnh vực triết học và khoa học viễn tưởng sang lĩnh vực toán học và vật lý học nghiêm ngặt, cung cấp một sự bác bỏ khoa học vững chắc đối với lý thuyết từng gây nhiều tranh cãi này.