Trục vớt toàn bộ tàu 'Mado 4': Khám phá bí ẩn hậu cần hàng hải thời Joseon

Vào ngày 10 tháng 11 năm 2025, Viện Nghiên cứu Di sản Hàng hải Quốc gia đã công bố một thành tựu chưa từng có trong lĩnh vực khảo cổ học: hoàn tất việc trục vớt toàn bộ tàu chở hàng thời Joseon, được đặt tên là "Mado 4". Con tàu 600 năm tuổi này đã được đưa lên khỏi đáy biển tại khu vực Taean, thuộc tỉnh Chungcheong Nam, nằm trên bờ biển phía Tây của Hàn Quốc. Đây là một sự kiện mang tính bước ngoặt, vì nó đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử một con tàu thuộc giai đoạn Joseon được khai quật hoàn chỉnh. Thành công này không chỉ là một chiến thắng về mặt kỹ thuật mà còn khẳng định một thắng lợi lớn cho ngành khảo cổ học dưới nước của quốc gia.

Quá trình chuẩn bị cho việc trục vớt đã bắt đầu từ năm 2015, ngay sau khi phát hiện ra xác tàu. Nó đòi hỏi gần một thập kỷ làm việc tỉ mỉ để bảo tồn và phân tích ngay tại hiện trường vụ đắm. Hiện tại, "Mado 4" đang trải qua giai đoạn khử muối và bảo tồn kéo dài tại Taean. Các công tác khảo sát sơ bộ tại khu vực đắm tàu đã thu hồi được hơn 120 hiện vật quý giá. Trong số các hiện vật này có đồ sứ dùng để cống nạp cho chính phủ, các thùng gạo và thẻ gỗ ghi rõ điểm đến, cung cấp bằng chứng cụ thể về hệ thống quản lý nhà nước phát triển của triều đại Joseon.

Các nhà nghiên cứu, bao gồm cả đại diện từ Cục Di sản Văn hóa Hàn Quốc, đã xác định rằng "Mado 4" hoạt động trong mạng lưới giao thông vận tải quốc gia, được biết đến với tên gọi "joun" (tào vận). Hệ thống hậu cần phức tạp này đóng vai trò thiết yếu trong việc vận chuyển ngũ cốc và các loại hàng hóa chính thức từ các kho dự trữ cấp tỉnh đến kinh đô Hanyang (nay là Seoul). Dựa trên các bằng chứng thu thập được, người ta ước tính con tàu bị chìm vào khoảng năm 1420, khi đang trên hành trình từ Naju, một trung tâm thu gom ngũ cốc quan trọng ở tỉnh Jeolla Nam. Tuyến đường ven biển này nổi tiếng là vô cùng nguy hiểm do sự hiện diện của thủy triều mạnh và các ghềnh đá ngầm. Chính những điều kiện khắc nghiệt này có lẽ đã góp phần bảo quản thân tàu gần như nguyên vẹn dưới lớp bùn và cát dày đặc dưới đáy biển.

Thiết kế của "Mado 4" đã minh chứng cho những thành tựu kỹ thuật đóng tàu của thời đại đó. Khác biệt với các tàu Hàn Quốc trước đây chỉ có một cột buồm, "Mado 4" được trang bị cấu hình hai cột buồm. Các chuyên gia nhận định rằng sự cải tiến này cho thấy nỗ lực nhằm tăng cường tốc độ và khả năng cơ động của tàu. Hơn nữa, việc phát hiện dấu vết sửa chữa bằng đinh sắt là trường hợp đầu tiên được xác nhận về việc sử dụng các chốt kim loại trong một con tàu truyền thống của Hàn Quốc. Khám phá đột phá này không chỉ làm sáng tỏ năng lực hậu cần của triều đại Joseon mà còn mở ra những góc nhìn mới về cơ sở hạ tầng hàng hải trong giai đoạn lịch sử này.

Cũng tại khu vực này, các nhà khảo cổ đã tìm thấy dấu hiệu của một xác tàu đắm khác, có khả năng cổ hơn, được xác định niên đại khoảng 1150–1175, có thể thuộc thời kỳ Goguryeo. Nếu niên đại này được xác nhận, đây sẽ là vụ đắm tàu cổ nhất từng được biết đến trong lịch sử Hàn Quốc, vượt qua "Mado 4" hơn hai thế kỷ. Một phần các hiện vật đã được trục vớt hiện đang được trưng bày công khai tại triển lãm mang tên "Tàu của Quốc gia, Lướt trên Biển" tại Bảo tàng Hàng hải Taean, kéo dài cho đến tháng 2 năm 2026.