Phát hiện xác tàu bí ẩn thế kỷ XIX–XX trên bãi biển Victoria, Úc

Một sự kiện khảo cổ hiếm hoi vừa xảy ra tại bang Victoria, Úc, dọc theo bờ biển eo biển Bass. Sau những đợt sóng bão và thủy triều dâng cao, tàn tích của một con tàu gỗ cổ đã lộ diện trên bãi biển nằm giữa Ocean Grove và Point Lonsdale. Khám phá này gây bất ngờ lớn cho người dân địa phương, những người đã quen thuộc với các quá trình ven biển và thường chỉ tìm thấy vỏ sò, mảnh gốm vỡ hoặc các vật phẩm nhỏ khác, chưa từng chứng kiến một phát hiện mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc đến vậy.

Những mảnh vỡ của con tàu được người dân địa phương phát hiện khi các phần gỗ nhô ra khỏi cát ở một góc khác thường, rõ ràng không phải là vật trôi dạt ngẫu nhiên. Để xác minh, họ đã liên hệ với một tình nguyện viên của Bảo tàng Hàng hải Queenscliffe. Người này đã nhanh chóng chuyển giao tọa độ và hình ảnh cho Heritage Victoria. Các nhà khảo cổ học hàng hải thuộc cơ quan này đã đến hiện trường vào thứ Hai tuần sau đó và xác nhận đây là một con tàu mới, chưa từng được biết đến trước đây.

Vùng biển Victoria được biết đến là nơi xảy ra khoảng 660 vụ đắm tàu lịch sử, nhưng phần lớn trong số đó vẫn chưa được tìm thấy. Chỉ khoảng một nửa số tàu này đã được định vị trước đây, nhiều chiếc nằm sâu dưới nước hoặc ở những khu vực ven biển khó tiếp cận. Vì lý do đó, việc các mảnh vỡ xuất hiện ngay trên một bãi biển công cộng đã thu hút sự quan tâm đặc biệt từ giới khảo cổ và cộng đồng địa phương.

Theo đánh giá sơ bộ của các chuyên gia, con tàu được tìm thấy là một thuyền buồm bằng gỗ, ước tính dài khoảng 20 đến 25 mét. Các đặc điểm cấu trúc, chẳng hạn như đáy phẳng và việc sử dụng đinh tán đầu vuông, cho thấy con tàu này được thiết kế cho các chuyến đi ven biển và có thể được sử dụng cho mục đích đánh bắt cá hoặc thương mại. Tình trạng gỗ và phong cách đóng tàu cho thấy nó thuộc về giai đoạn cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX, điều này khẳng định giá trị lịch sử và niên đại hơn 75 năm của nó.

Các nhà khảo cổ học của Heritage Victoria đang áp dụng một loạt các phương pháp để xác định danh tính con tàu, bao gồm đo đạc kích thước, lấy mẫu gỗ và phân tích các yếu tố cấu trúc. Ban đầu, các chuyên gia đã khoanh vùng được một số ứng cử viên tiềm năng từ danh sách các con tàu đã mất tích trong khu vực với kích thước tương tự. Việc xác nhận nguồn gốc cuối cùng sẽ được thực hiện sau khi xác định được chủng loại gỗ và đối chiếu với các dữ liệu lưu trữ.

Theo quy định pháp luật, bất kỳ con tàu nào có niên đại trên 75 năm đều được bảo vệ nghiêm ngặt bởi luật pháp liên bang và tiểu bang. Heritage Victoria tích cực khuyến khích công chúng báo cáo về các phát hiện mới và hỗ trợ việc lập hồ sơ. Một nguyên tắc quan trọng là bảo tồn hiện vật tại chỗ: sau khi kiểm tra, các mảnh vỡ đã được lấp cát lại. Biện pháp này giúp bảo vệ gỗ khỏi sự phân hủy, bởi vì các cuộc khai quật quy mô lớn có thể gây ra thiệt hại không thể phục hồi.

Việc phát hiện ra con tàu đã khơi dậy sự quan tâm lớn trong cộng đồng địa phương, làm dấy lên nhiều câu hỏi về nguồn gốc, số phận của thủy thủ đoàn và hàng hóa mà nó chuyên chở. Các tình nguyện viên và nhà khảo cổ học nhấn mạnh rằng việc khám phá những con tàu như thế này không chỉ là nghiên cứu lịch sử mà còn là một kiểu “trò chơi xếp hình”, mang lại cơ hội tái hiện lại những chuyến hải trình trong quá khứ và sự tương tác của con người với khu vực ven biển.

Khám phá này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giám sát di sản lịch sử từ phía cộng đồng, đặc biệt trong bối cảnh xói mòn bờ biển diễn ra liên tục. Nó bổ sung một trang mới vào lịch sử hàng hải phong phú của Victoria. Nhờ phản ứng nhanh chóng của người dân địa phương và sự đánh giá chuyên nghiệp của các nhà khảo cổ, một hiện vật văn hóa quý giá đã được bảo tồn cho các thế hệ tương lai.