Hàm Trên Voi Ma Mút Lộ Diện: Hé Mở Bí Ẩn Thời Kỳ Băng Hà Tại Kazakhstan

Một phát hiện khảo cổ quan trọng vừa được công bố tại khu vực Bắc Kazakhstan, gần làng Arykbalyk: phần hàm trên của một con voi ma mút. Các nhà khoa học ước tính sơ bộ rằng hóa thạch này có niên đại lên đến hàng chục nghìn năm. Người dân địa phương đã tìm thấy mẫu vật này và ngay lập tức thông báo cho các nhà khảo cổ, bàn giao nó để tiến hành nghiên cứu chuyên sâu.

Phân tích ban đầu cho thấy chiếc xương này thuộc về một cá thể voi ma mút trưởng thành, ước tính khoảng 40–50 tuổi. Mảnh xương được tìm thấy ở độ sâu khoảng hai mét dưới lòng đất, đây là yếu tố then chốt giúp nó được bảo quản trong tình trạng tương đối tốt. Các nhà khảo cổ học đang đặt giả thuyết rằng khu vực xung quanh có thể chứa đựng những phần còn lại khác, thậm chí là một bộ xương hoàn chỉnh, điều này làm tăng thêm giá trị khoa học đặc biệt cho khám phá này.

Giáo sư Anatoly Pleshakov, nhà khảo cổ học từ Đại học Kozybayev, nhận định rằng mảnh xương hàm thuộc về một cá thể voi ma mút lớn. Ông nhấn mạnh khu vực này có tiềm năng rất lớn để phát hiện thêm các di tích hoặc hiện vật khác từ thời kỳ Đồ đá cũ (Paleolithic). Mặc dù các phát hiện tương tự thường xuất hiện dọc theo bờ sông Yesil, nhưng một mẫu vật có kích thước ấn tượng như thế này là điều hiếm thấy. Giáo sư Pleshakov cũng nhắc lại về phát hiện nổi tiếng vào năm 1960 gần làng Yasnovka, được biết đến với tên gọi “voi Yasnovsky”.

Hiện tại, những mảnh xương được tìm thấy đã được chuyển đến phòng thí nghiệm khoa học thuộc Bảo tàng Quốc gia Cộng hòa Kazakhstan. Tại đây, chúng được bảo quản trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm được kiểm soát nghiêm ngặt nhằm đảm bảo tính toàn vẹn lâu dài của mẫu vật.

Mùa khai quật tiếp theo, dự kiến bắt đầu vào mùa hè năm 2026, sẽ chứng kiến việc tiến hành các cuộc nghiên cứu khảo cổ học có hệ thống tại chính địa điểm phát hiện. Các nhà khoa học hy vọng sẽ tìm thấy thêm xương voi ma mút hoặc các công cụ, hiện vật khác. Điều này sẽ mở rộng đáng kể hiểu biết của chúng ta về hệ động vật thời kỳ Băng hà và khả năng con người đã từng sinh sống tại khu vực này trong kỷ nguyên Đồ đá cũ.

Voi ma mút, họ hàng gần của loài voi hiện đại, từng sinh sống trên Trái đất trong kỷ Pleistocene và có thể đạt trọng lượng lên tới tám tấn. Chúng có khả năng thay thế những chiếc răng hàm khổng lồ nhiều lần trong suốt cuộc đời. Trước đây, các hóa thạch voi ma mút đã được ghi nhận tại nhiều khu vực khác của Kazakhstan, bao gồm các tỉnh Karaganda, Pavlodar, Đông Kazakhstan và Bắc Kazakhstan, chứng tỏ sự phân bố rộng rãi của loài vật này trên khắp lãnh thổ quốc gia.

Nếu các nhà khoa học thành công trong việc khai quật được một bộ xương hoàn chỉnh, đây sẽ là một thành tựu nổi bật trong nghiên cứu cổ sinh vật học và hệ động vật thời kỳ Băng hà ở Bắc Kazakhstan. Hơn nữa, khám phá này còn có thể cung cấp những dữ liệu mới về điều kiện khí hậu và sinh thái của khu vực trong kỷ nguyên Đồ đá cũ, đồng thời làm rõ hơn về sự tương tác giữa con người thời tiền sử và các loài động vật có vú lớn vào thời điểm đó.