Một nhóm các nhà khoa học quốc tế, dẫn đầu bởi Đại học Sydney, đã ghi nhận một bước đột phá trong lĩnh vực thiên văn học khi phát hiện tín hiệu vô tuyến nhanh (FRB) xa nhất từng được ghi nhận, có tên gọi FRB 20240304B. Tín hiệu này đến từ một thời kỳ sơ khai của vũ trụ, chỉ khoảng 3 tỷ năm sau Vụ nổ Lớn, tương đương với độ dịch chuyển đỏ (redshift) z = 2,148 ± 0,001. Điều này có nghĩa là ánh sáng của FRB đã di chuyển một quãng đường hơn 11 tỷ năm để đến được Trái Đất.
FRB 20240304B được phát hiện lần đầu vào ngày 4 tháng 3 năm 2024, nhờ vào mạng lưới kính thiên văn vô tuyến MeerKAT đặt tại Nam Phi. Khám phá này đặc biệt quan trọng vì nó cung cấp cái nhìn sâu sắc về kỷ nguyên "bình minh vũ trụ" (cosmic dawn), giai đoạn mà sự hình thành sao diễn ra mạnh mẽ nhất, khoảng 10 đến 11 tỷ năm trước. Việc xác định nguồn gốc của tín hiệu này đòi hỏi sự phối hợp của nhiều kính thiên văn. Sau khi các nỗ lực ban đầu bằng kính thiên văn mặt đất và dữ liệu lưu trữ không mang lại kết quả, các nhà khoa học đã sử dụng Kính viễn vọng Không gian James Webb (JWST) với các thiết bị NIRCam và NIRSpec. Nhờ đó, họ đã xác định được thiên hà chủ của FRB, một thiên hà nhỏ, có khối lượng khoảng 10 triệu khối lượng Mặt Trời, với mật độ kim loại thấp và đang tích cực hình thành sao mới.
Tín hiệu FRB 20240304B cho thấy mức độ phân cực tuyến tính cao (49%) và phân cực tròn thấp (3%), có thể gợi ý về một cấu trúc tín hiệu phức tạp hoặc tương tác yếu của từ trường trên đường đi của nó. Các nhà khoa học ước tính rằng tín hiệu này đã đi qua một lượng lớn plasma liên thiên hà, với chỉ số tán xạ (dispersion measure) khoảng 2.330 parsec/cm³, một dấu hiệu rõ ràng cho thấy khoảng cách khổng lồ mà nó đã vượt qua. Phát hiện này nhân đôi phạm vi redshift của các FRB đã được định vị, cho phép các nhà nghiên cứu thăm dò các baryon bị ion hóa trong khoảng 80% lịch sử vũ trụ. Các nhà khoa học tin rằng FRB có thể là những công cụ mạnh mẽ để nghiên cứu vũ trụ sơ khai, cấu trúc vũ trụ và mạng lưới vật chất giữa các thiên hà. Việc phát hiện FRB 20240304B trong giai đoạn "bình minh vũ trụ" cung cấp những ràng buộc quan trọng về mối quan hệ giữa tốc độ hình thành sao và hoạt động của các FRB, đồng thời mở ra cánh cửa mới để hiểu rõ hơn về sự tiến hóa của vũ trụ.