Hệ Mặt Trời của chúng ta nằm trong Nhật quyển, một bong bóng khổng lồ được tạo ra bởi gió Mặt Trời, hoạt động như một lá chắn bảo vệ khỏi bức xạ vũ trụ có hại. Nghiên cứu quốc tế mới, sử dụng dữ liệu từ tàu vũ trụ Interstellar Boundary Explorer (IBEX) của NASA, đã lập bản đồ Sốc Kết Thúc – một ranh giới quan trọng trong Nhật quyển – với độ chi tiết toàn cầu chưa từng có.
Sốc Kết Thúc, nằm cách Mặt Trời khoảng 100 đơn vị thiên văn (AU), là nơi gió Mặt Trời đột ngột chậm lại khi tương tác với môi trường liên sao dày đặc hơn. Trước đây, hiểu biết về khu vực này chủ yếu dựa vào dữ liệu hạn chế từ các tàu thăm dò Voyager 1 và 2, vốn đã vượt qua cú sốc này vào năm 2004 và 2007. Nghiên cứu mới này cung cấp một cái nhìn ba chiều toàn diện hơn, làm sáng tỏ động lực phức tạp của sự tương tác giữa gió Mặt Trời và môi trường thiên hà.
Một khám phá quan trọng là Sốc Kết Thúc không đồng nhất, nén và mạnh hơn ở gần các cực của Mặt Trời, đặc biệt là trong thời kỳ hoạt động Mặt Trời thấp. Ngược lại, cú sốc yếu hơn ở hai bên sườn của Nhật quyển. Cấu trúc này cũng cho thấy sự bất đối xứng đáng kể giữa bắc-nam, chịu ảnh hưởng bởi từ trường của Mặt Trời và hoạt động của các lỗ vành nhật hoa ở cực. Những biến đổi này nhấn mạnh tính chất năng động của Nhật quyển, với khả năng che chắn dao động theo chu kỳ Mặt Trời 11 năm.
IBEX cũng tiết lộ rằng Nhật quyển không có sóng cung, một đặc điểm thường thấy trong các hiện tượng thiên văn khác. Để tiếp tục khám phá người bảo vệ vũ trụ này, NASA sẽ phóng tàu Interstellar Mapping and Acceleration Probe (IMAP) vào tháng 9 năm 2025. IMAP sẽ được đặt tại điểm Lagrange L1 Mặt Trời-Trái Đất và trang bị các thiết bị tiên tiến để lập bản đồ các ranh giới của Nhật quyển với độ rõ nét cao. Nhiệm vụ này xây dựng dựa trên những khám phá của IBEX và các tàu Voyager, hứa hẹn làm sâu sắc thêm hiểu biết của chúng ta về các lực định hình Hệ Mặt Trời và bảo vệ sự sống.
Nỗ lực khoa học này, minh chứng cho sự tò mò và hợp tác của con người, mang đến cơ hội để mở rộng nhận thức về các hệ thống kết nối với nhau, chi phối ngôi nhà vũ trụ của chúng ta. Bằng cách lập bản đồ các ranh giới vô hình này, chúng ta có được góc nhìn rõ ràng hơn về sự cân bằng tinh tế cho phép sự sống phát triển và tiến hóa.