Nông nghiệp toàn cầu đang đối mặt với những thách thức chưa từng có do sự biến đổi khó lường của thời tiết. Các hiện tượng khí hậu cực đoan, từ mưa lớn kéo dài đến những đợt nắng nóng gay gắt, đang tàn phá mùa màng, làm giảm năng suất và gây ra những tác động sâu sắc đến chuỗi cung ứng lương thực trên toàn thế giới. Các báo cáo gần đây cho thấy sự dao động thất thường của thời tiết, với những trận mưa xối xả xen kẽ với những đợt nhiệt độ cao, đang gây thiệt hại trên diện rộng cho cây trồng. Nông dân trên khắp hành tinh đang vật lộn để duy trì sản xuất ổn định khi các điều kiện thời tiết khắc nghiệt làm gián đoạn chu kỳ sinh trưởng vốn nhạy cảm của cây trồng.
Tình trạng ngập úng kéo dài có thể dẫn đến thối rễ, trong khi ánh nắng mặt trời gay gắt có thể làm lá cây bị khô héo, gây tổn thất đáng kể cho sản lượng thu hoạch. Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), châu Á đang là khu vực chịu rủi ro lớn nhất khi nhiệt độ trung bình tăng gấp đôi so với mức toàn cầu, làm gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan. Mùa hè năm nay, nhiều nơi ở Nhật Bản và Việt Nam đã ghi nhận nhiệt độ vượt ngưỡng 40°C, trong khi miền đông và miền trung Trung Quốc đối mặt với hạn hán nghiêm trọng.
Sự sụt giảm nguồn cung nông sản trực tiếp ảnh hưởng đến giá cả thị trường, buộc các nhà cung cấp phải tăng chi phí để bù đắp tổn thất. Người tiêu dùng đang cảm nhận rõ rệt điều này thông qua việc giá cả leo thang, dẫn đến thói quen chi tiêu dè dặt hơn. Tình hình này tạo áp lực lớn lên các cộng đồng nông nghiệp, khi chi phí sản xuất tăng cao đi đôi với năng suất giảm sút.
Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không có những cải cách toàn diện về quản lý nước, áp dụng công nghệ số và phát triển các giống cây trồng có khả năng chống chịu tốt hơn, an ninh lương thực toàn cầu sẽ đối mặt với nguy cơ nghiêm trọng, đặc biệt là ở châu Á. Nếu nhiệt độ toàn cầu tăng 2°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, có thể sẽ có thêm gần 190 triệu người rơi vào cảnh đói nghèo.
Để đối phó với những thách thức này, ngành nông nghiệp đang đẩy mạnh việc áp dụng các giải pháp canh tác thông minh và công nghệ cao. Việc chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, lựa chọn giống cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu thay đổi, và áp dụng kỹ thuật tưới tiêu tiết kiệm nước là những biện pháp then chốt. Các quốc gia như Nhật Bản, với kinh nghiệm và công nghệ nông nghiệp tiên tiến, đang tiếp tục hỗ trợ phát triển nông nghiệp toàn cầu và thúc đẩy thương mại tự do, điều này được đánh giá cao trong bối cảnh chính sách viện trợ quốc tế có xu hướng thay đổi.
Việc quản trị nguồn nước hiệu quả, cùng với việc rút ngắn chuỗi cung ứng nông sản và cải thiện cơ sở hạ tầng để giảm thất thoát sau thu hoạch, cũng là những yếu tố sống còn để đảm bảo an ninh lương thực trong tương lai. Các nhà khoa học cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch để ngăn chặn những tác động thảm khốc của biến đổi khí hậu.