Dự Báo Mùa Đông 2025-2026: La Niña và Xoáy Cực Gợi Mở Thời Tiết Khắc Nghiệt

Các nhà phân tích khí tượng đang đánh giá khả năng một mùa đông có thể trở nên bất thường tại Hoa Kỳ trong giai đoạn 2025-2026, với nguyên nhân chính được xác định là sự kết hợp giữa hiện tượng La Niña và sự bất ổn tiềm tàng của xoáy cực. Điều kiện La Niña được dự báo sẽ duy trì ổn định từ tháng 12 năm 2025 đến hết tháng 2 năm 2026, một mô hình thời tiết đặc trưng có xu hướng đẩy dòng tia phản lực phương cực dịch chuyển về phía nam. Sự dịch chuyển này có thể kéo theo luồng không khí lạnh từ Bắc Cực tràn sâu xuống các vĩ độ thấp hơn, gây ra những đợt lạnh bất thường.

Hiện tượng này còn có khả năng bị khuếch đại bởi sự kiện Làm nóng Đột ngột Tầng bình lưu (SSW) có thể tác động đến xoáy cực, một vùng áp suất thấp khổng lồ ở Bắc Cực. Khi xoáy cực suy yếu, nó có thể bị phân tách hoặc dịch chuyển khỏi vị trí trung tâm, dẫn đến việc các khối không khí lạnh cực độ bị đẩy xuống các khu vực dân cư, tương tự như những điều kiện thời tiết cực đoan đã được ghi nhận vào tháng 12 năm 2000. Khi xoáy cực mạnh, gió Tây ôn đới ở vĩ độ trung bình tăng cường, nhưng khi nó suy yếu, các vùng áp suất cao có thể đẩy xoáy cực và dòng tia về phía xích đạo, gây ra hiện tượng "cold snap" (đợt lạnh đột ngột).

Sự trở lại của La Niña, pha lạnh của chu kỳ Dao động Nam - El Nino (ENSO), được xác nhận sau khi giai đoạn El Nino mạnh kết thúc vào giữa năm 2025, với nhiệt độ mặt nước biển tại khu vực trung tâm Thái Bình Dương giảm rõ rệt xuống mức thấp hơn trung bình. Các mô hình khí hậu từ Tập đoàn AEM của Mỹ và WeatherBug cho thấy La Niña có thể đạt cường độ cực đại vào cuối mùa thu và đầu mùa đông 2025 trước khi suy giảm dần trong quý I/2026. Theo Trung tâm Dự báo Khí hậu (CPC) của Mỹ, La Niña yếu vẫn là yếu tố chi phối chính cho mùa đông khí tượng (tháng 12/2025, tháng 1 và 2/2026) tại Hoa Kỳ.

Phân tích tác động tại Hoa Kỳ cho thấy sự phân hóa theo khu vực. Trong khi các bang thuộc khu vực phía Nam, phần lớn Bờ Đông và Florida có thể trải qua mùa đông ấm hơn mức trung bình, thì vùng Tây Bắc Thái Bình Dương cùng khu vực Trung Tây - Ngũ Đại Hồ lại có khả năng lạnh hơn bình thường. Đặc biệt, khu vực dãy Rockies và vùng Ngũ Đại Hồ được dự báo sẽ nhận lượng mưa và tuyết dồi dào trong giai đoạn này. Ngược lại, phần lớn các bang phía Nam, nhất là khu vực Đông Nam, được dự báo sẽ có một mùa đông khô hơn so với mức trung bình.

Một yếu tố bổ sung củng cố cho dự báo thời tiết khắc nghiệt là lượng tuyết phủ tại Siberia (Nga) được ghi nhận là dày hơn so với mức trung bình nhiều năm. Điều này dẫn đến sự tích tụ mạnh mẽ của khối không khí lạnh trên lục địa Á-Âu, tạo điều kiện cho luồng không khí lạnh này lan truyền nhanh chóng khi gió mùa đông bắc hoạt động mạnh mẽ. Các mô hình dự báo dài hạn chỉ ra rằng khu vực Bắc Á, đông bắc Trung Quốc, bán đảo Triều Tiên và miền bắc Việt Nam có thể chịu ảnh hưởng rõ rệt, với nhiệt độ trung bình thấp hơn từ 0,5 đến 1,5 độ C so với mức thông thường.

Sự chuyển đổi từ El Nino sang La Niña, một mô hình khí hậu đối nghịch, thường kéo theo những thay đổi lớn trên toàn cầu. Theo ông Nguyễn Đức Hòa, Phó Trưởng phòng Dự báo khí hậu thuộc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, sự xuất hiện của La Niña là nhân tố chính đằng sau dự báo về một mùa đông khắc nghiệt hơn tại Việt Nam, với khả năng xuất hiện rét đậm, rét hại và băng giá tại các khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.