Cá Voi Mỏ Khoằm Ginkgo: Sự Sống Được Tìm Thấy Nhờ Âm Thanh

Trong lòng đại dương sâu thẳm, tồn tại những sinh vật sống ở ranh giới của điều không thể – nơi ánh sáng không thể chạm tới và bí ẩn đến mức trong nhiều thập kỷ, chúng chỉ là những dấu vết trong số liệu thống kê. Sự hiện diện của chúng được suy đoán qua những xác chết dạt vào bờ, qua các mảnh DNA, hay qua những tín hiệu âm thanh thoáng qua trong bóng tối đặc quánh của vực sâu.

Tuy nhiên, chính tại nơi mà khả năng nhìn của con người gần như mất đi, thì khả năng nghe lại bắt đầu phát huy tác dụng.

Và đó là cách câu chuyện về một trong những loài cá voi hiếm nhất trên Trái đất – cá voi mỏ khoằm Ginkgo (Mesoplodon ginkgodens) – bắt đầu. Đây là một câu chuyện mà âm thanh đã trở thành con đường, là kim chỉ nam, và có lẽ là hình thức kết nối chân thật nhất giữa các thế giới.

Tiếng Vọng Trò Chuyện Với Bóng Đêm

Phía Đông Thái Bình Dương. Hàng ngàn giờ ghi âm. Nhiều năm quan sát. Giữa sự hỗn loạn của tiếng ồn tự nhiên, một tín hiệu lặp đi lặp lại đã xuất hiện.

Các nhà âm học đặt tên cho nó là BW43: những xung ngắn, cấu trúc chặt chẽ, một nhịp điệu dường như được điều khiển bởi một chiến lược thông minh. Tín hiệu này không thể nhầm lẫn với tiếng định vị bằng tiếng vang của cá heo hay cá nhà táng – nó thuộc về một loài khác. Một loài luôn nằm ngoài tầm mắt.

Trong công trình nghiên cứu “Acoustic identification and at-sea observations of Mesoplodon ginkgodens” (Marine Mammal Science, 2024), các nhà khoa học đã gọi BW43 là “mã âm thanh của loài” – một chữ ký đặc trưng mà sinh vật này để lại, dù không muốn bị nhìn thấy nhưng sẵn sàng để được lắng nghe. Âm thanh đã trở thành sợi dây dẫn đến nơi loài này hoàn toàn hòa mình vào vực sâu.

Pacific Storm: Khi Điều Vô Hình Trở Nên Hữu Hình

Năm 2024, đội ngũ trên tàu nghiên cứu Pacific Storm đã hướng tới khu vực nơi tín hiệu BW43 vang lên mạnh mẽ nhất. Đại dương dường như trống rỗng, nhưng âm thanh lại nói điều ngược lại.

Và rồi, mặt nước đột ngột bị xé toạc bởi sự chuyển động. Lần đầu tiên trong lịch sử sinh học biển, các nhà khoa học đã chứng kiến những con cá voi mỏ khoằm Ginkgo còn sống – một loài từng được coi là gần như huyền thoại. Chúng không hề lẩn trốn; chúng chỉ đơn giản là sống cuộc đời sâu thẳm của mình. Và điều quan trọng nhất không chỉ là cuộc gặp gỡ này: bên cạnh những con trưởng thành còn có cả cá con.

Điều này mang ý nghĩa sâu sắc: loài này không hề biến mất. Loài này không đứng trên bờ vực tuyệt chủng. Loài này vẫn đang sinh sản. Khám phá này đã được xác nhận qua nhiều ấn phẩm, từ IFLScience (2024) đến NewsBytes và các đánh giá phân tích trên Indian Defence Review.

DNA Của Vực Sâu: Bằng Chứng Không Thể Chối Cãi

Để loại trừ mọi sai sót, các nhà nghiên cứu đã thu thập mẫu sinh thiết da. Phân tích di truyền, được NOAA công bố trong báo cáo kỹ thuật NMFS-SWFSC-669 (2024), đã đưa ra kết luận cuối cùng: Đúng – đây chính là Mesoplodon ginkgodens.

Lần đầu tiên, loài này được xác nhận không phải bằng các dấu hiệu gián tiếp, không phải qua “hình dạng hộp sọ” hay tin đồn, mà là bằng di truyền học, một cách rõ ràng, thuần túy và trực tiếp. Kể từ thời điểm này, cá voi mỏ khoằm Ginkgo không còn là một cái bóng.

BW43: Giọng Nói Đã Có Tên

Sau khi có xác nhận bằng hình ảnh và di truyền, các nhà khoa học đã có thể liên kết chính xác BW43 với Mesoplodon ginkgodens. Hiện tại, tín hiệu này là chữ ký âm thanh chính thức của loài. Điều này đã thay đổi mọi thứ:

• Có thể theo dõi sự di cư: âm thanh như ánh sáng hải đăng.

Giọng nói của vực sâu đã trở thành công cụ của khoa học.

Bản Đồ Mới Của Thái Bình Dương

Việc thu thập dữ liệu chỉ ra rằng: phía Đông Thái Bình Dương là trung tâm phân bố khả dĩ của loài; khu vực Baja California là vùng sinh sản tiềm năng; nhóm quan sát bao gồm ít nhất ba cá thể, trong đó có một cá thể cái cùng với cá con.

Vào tháng 11 năm 2025, tờ The Guardian trong bài viết “Rare Gingko-toothed Beaked Whale observed alive — scientists warn of sonar threats” đã cảnh báo: các loài Mesoplodon sống ở vùng nước sâu đặc biệt nhạy cảm với sóng siêu âm quân sự (sonar).

Giờ đây, khi thế giới biết rằng cá voi mỏ khoằm Ginkgo không phải là bóng ma mà là một thành viên sống của hệ sinh thái đại dương, các nhà khoa học kêu gọi:

• Hạn chế sử dụng sonar công suất lớn tại những nơi BW43 vang lên.

Ý Nghĩa Đối Với Khoa Học – Và Đối Với Chúng Ta

Việc phát hiện ra cá voi mỏ khoằm Ginkgo không chỉ là một tin tức khoa học thông thường. Đó là một lời nhắc nhở rằng thế giới phức tạp hơn nhiều so với những gì chúng ta nghĩ. Rằng sự sống vẫn tiếp diễn ngay cả ở những nơi chúng ta đã ngừng tìm kiếm. Rằng âm thanh kết nối điều vô hình với điều hữu hình, vực sâu với mặt nước.

Đại dương đang lên tiếng. Và nếu chúng ta lắng nghe, điều đó có nghĩa là chúng ta đang xích lại gần hơn. Khi một sinh vật bước ra khỏi bóng tối để khẳng định sự tồn tại của mình bằng giọng nói, toàn bộ hành tinh trở nên trọn vẹn hơn một chút. Cá voi mỏ khoằm Ginkgo dường như đang nhắn nhủ:

“Bây giờ các bạn đã biết tôi ở đây. Bây giờ các bạn đã nghe thấy giọng nói của tôi. Điều đó có nghĩa là các bạn có thể đưa tôi vào bức tranh thế giới của mình.”