Thực vật hóa thạch – Chuẩn mực hiệu chỉnh mô hình khí hậu toàn cầu: Phân tích Thời kỳ Tối ưu Khí hậu Miocen

Một nhóm các nhà khoa học quốc tế, bao gồm các chuyên gia đến từ Đại học Complutense Madrid, đã chỉ ra tầm quan trọng thiết yếu của dữ liệu thu thập từ thực vật hóa thạch đối với việc mô phỏng chính xác các điều kiện khí hậu trong quá khứ. Nghiên cứu này nhấn mạnh rằng những thông tin chi tiết về hệ thực vật cổ đại là không thể thiếu để hoàn thiện và nâng cao độ tin cậy của các mô hình khí hậu toàn cầu hiện đại. Thảm thực vật, xét về mặt lịch sử, luôn đóng vai trò là yếu tố điều tiết tích cực và mạnh mẽ đối với hệ thống khí hậu Trái Đất. Do đó, bất kỳ nỗ lực nào nhằm tái tạo chi tiết khí hậu của các kỷ nguyên đã qua đều đòi hỏi phải có dữ liệu chính xác về sự phân bố và mật độ của hệ thực vật cổ đại.

Các nhà nghiên cứu đã tập trung phân tích một cách kỹ lưỡng Thời kỳ Tối ưu Khí hậu Trung Miocen (Mid-Miocene Climatic Optimum), một giai đoạn lịch sử kéo dài từ 16,9 đến 14,7 triệu năm trước. Giai đoạn này đặc biệt quan trọng vì nó được xác định là trạng thái ấm nhất của Trái Đất trong vòng 25 triệu năm gần đây. Để xây dựng một bức tranh sinh quyển toàn cầu cho thời kỳ đó, nhóm nghiên cứu đã tiến hành xử lý 431 hồ sơ khác nhau về thực vật hóa thạch. Thông qua việc phân tích dữ liệu này, họ đã phát hiện ra một sự thật đáng kinh ngạc: trong suốt Thời kỳ Tối ưu Trung Miocen, diện tích rừng bao phủ đã tăng lên đáng kể, đạt mức 69% bề mặt lục địa. Sự gia tăng này tương phản rõ rệt với tiềm năng rừng hiện tại của Trái Đất, vốn chỉ đạt khoảng 43%.

Những phát hiện liên quan đến các khu vực địa cực đặc biệt thu hút sự chú ý và cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự thay đổi của khí hậu. Rõ ràng, các vùng đất rộng lớn ở Bắc Cực và Nam Cực đã được bao phủ bởi rừng rậm trong suốt giai đoạn ấm áp kỷ lục này. Cụ thể hơn, phần lớn Bắc Cực sở hữu một lớp phủ rừng dày đặc, và thậm chí khí hậu của Iceland – một quốc gia nằm gần vòng Bắc Cực – cũng được mô tả là ẩm ướt và mang tính chất cận nhiệt đới. Những dữ liệu về cổ thực vật này không chỉ là bằng chứng lịch sử mà còn đóng vai trò là chuẩn mực không thể thay thế để điều chỉnh và kiểm tra tính chính xác của các mô hình khí hậu. Chúng giúp nâng cao đáng kể khả năng tái tạo các điều kiện trong quá khứ, đặc biệt là trong các kịch bản dự báo về sự nóng lên cực đoan trong tương lai.

Tóm lại, việc nghiên cứu chuyên sâu các hệ sinh thái cổ đại, kết hợp với việc sử dụng các mô hình khí hậu – thực vật phức tạp, cho phép cộng đồng khoa học hiểu sâu hơn về các cơ chế phức tạp chi phối sự ổn định và khả năng phục hồi của hệ thống hành tinh chúng ta. Việc nắm bắt cách thức Trái Đất phản ứng với sự gia tăng nhiệt độ trong quá khứ, như đã thấy trong Thời kỳ Tối ưu Trung Miocen, là chìa khóa để dự đoán phản ứng của hành tinh trước những thay đổi môi trường hiện tại, dù là tự nhiên hay do hoạt động của con người. Dữ liệu thực vật hóa thạch cung cấp một thước đo vàng, giúp các nhà khoa học chuẩn bị tốt hơn cho những thách thức khí hậu sắp tới và củng cố độ tin cậy của các dự báo dài hạn.