Các nghiên cứu khoa học gần đây đã làm sáng tỏ khả năng phi thường của cây bèo tai tượng (Salvinia molesta), một loại dương xỉ thủy sinh có nguồn gốc từ đông nam Brazil, trong việc giải quyết vấn đề ô nhiễm nước trên toàn cầu.
Loại cây phát triển nhanh này đang thể hiện năng lực được tăng cường để hấp thụ các kim loại nặng độc hại và thậm chí cả kháng sinh từ các vùng nước và đất bị ô nhiễm. Một nghiên cứu năm 2023 đã tiết lộ rằng Salvinia molesta có thể làm giảm đáng kể mức độ đồng trong nước, đạt mức giảm 41,48% khi tiếp xúc với nước thải nhuộm batik. Nghiên cứu này cũng ghi nhận sự cải thiện chất lượng nước, được thể hiện qua sự gia tăng nồng độ oxy hòa tan sau quá trình xử lý. Các nghiên cứu sâu hơn từ năm 2023 đã khám phá khả năng loại bỏ kháng sinh của cây, cho thấy rằng Salvinia molesta, khi được sử dụng kết hợp với bèo cái (Lemna minor), có thể loại bỏ tới 97% ciprofloxacin khỏi nước bị ô nhiễm. Những phát hiện này nhấn mạnh tính linh hoạt của cây dương xỉ trong việc giải quyết các chất ô nhiễm đa dạng.
Trong khi Salvinia molesta mang đến một giải pháp hóa chất thực vật đầy hứa hẹn, thì bản chất xâm lấn của nó ở một số khu vực nhất định, chẳng hạn như việc nó được đưa vào Danh sách các loài ngoại lai xâm lấn có nguy cơ đối với Liên minh Châu Âu kể từ năm 2019, đòi hỏi phải xem xét cẩn thận về mặt sinh thái cho việc ứng dụng rộng rãi. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng các loài Salvinia, đặc biệt là S. natans và S. minima, có khả năng hấp thụ một lượng đáng kể các kim loại nặng. Ví dụ, S. molesta đã được chứng minh là có khả năng hấp thụ chì và thủy ngân, với tỷ lệ tích lũy cao hơn ở nồng độ ô nhiễm cao hơn. Khả năng này làm cho Salvinia molesta trở thành một ứng cử viên tiềm năng cho công nghệ lọc sinh học, một phương pháp xử lý nước thải thân thiện với môi trường và tiết kiệm chi phí.
Ngoài khả năng làm sạch nước, các nghiên cứu còn cho thấy Salvinia molesta có thể giúp cải thiện chất lượng nước bằng cách tăng mức oxy hòa tan. Điều này rất quan trọng đối với sức khỏe của hệ sinh thái thủy sinh, vì nó hỗ trợ sự sống của cá và các sinh vật dưới nước khác. Hơn nữa, các loại cây thủy sinh nói chung, bao gồm cả Salvinia, đóng vai trò là bộ lọc sinh học tự nhiên, hấp thụ các chất ô nhiễm và chất dinh dưỡng dư thừa, do đó hạn chế sự phát triển của tảo và duy trì sự trong lành của nước. Khả năng này đã được ghi nhận trong nhiều nghiên cứu, nhấn mạnh vai trò của chúng trong việc duy trì cân bằng sinh thái của các vùng nước.
Mặc dù Salvinia molesta thể hiện tiềm năng to lớn trong việc làm sạch các nguồn nước bị ô nhiễm, nhưng việc quản lý và ứng dụng nó cần được xem xét cẩn thận. Là một loài ngoại lai xâm lấn ở nhiều khu vực, việc triển khai nó cần tuân thủ các quy định về môi trường để ngăn chặn các tác động sinh thái tiêu cực. Việc kiểm soát sinh học bằng cách sử dụng côn trùng như Cyrtobagous salviniae đã được thử nghiệm thành công ở một số nơi, cho thấy một hướng đi tiềm năng để quản lý sự lây lan của nó mà không ảnh hưởng đến các loài bản địa.