Trong một bước đột phá khoa học mang tính bước ngoặt, tàu thăm dò Mặt Trời Parker (Parker Solar Probe - PSP) của NASA đã lần đầu tiên quan sát trực tiếp hiện tượng tái kết nối từ trường (magnetic reconnection) trong bầu khí quyển của Mặt Trời. Phát hiện này, được công bố vào ngày 20 tháng 8 năm 2025 trên tạp chí Nature Astronomy, đã xác nhận các lý thuyết khoa học đã tồn tại gần 70 năm và mở ra những hiểu biết sâu sắc về các vụ phun trào năng lượng cao của Mặt Trời, vốn có thể ảnh hưởng đáng kể đến công nghệ trên Trái Đất.
Hiện tượng tái kết nối từ trường, một quá trình cơ bản trong vật lý plasma, xảy ra khi các đường sức từ của Mặt Trời bị đứt gãy và tái cấu trúc, giải phóng một lượng năng lượng khổng lồ và gia tốc các hạt mang điện. Các nhà khoa học đã phát triển lý thuyết về hiện tượng này từ những năm 1950, với những đóng góp quan trọng từ James Dungey, Peter Sweet và Eugene Parker – người mà tàu thăm dò mang tên. Tuy nhiên, việc thu thập bằng chứng trực tiếp về quá trình này ngay trong bầu khí quyển của Mặt Trời chỉ trở nên khả thi với sự ra đời của tàu thăm dò Parker Solar Probe vào năm 2018.
Trong lần tiếp cận thứ 13 với Mặt Trời vào tháng 9 năm 2022, tàu PSP đã ghi lại dữ liệu plasma và từ trường chi tiết, xác nhận sự tồn tại của hiện tượng tái kết nối từ trường. Dữ liệu này không chỉ xác nhận các mô hình mô phỏng số đã có từ nhiều thập kỷ mà còn cung cấp những ràng buộc quan trọng cho các mô hình tương lai, giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về hành vi phức tạp của Mặt Trời. Tàu SOHO của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) cũng đã cung cấp các quan sát bổ trợ, củng cố thêm kết quả này.
Tiến sĩ Ritesh Patel từ Viện Nghiên cứu Tây Nam (Southwest Research Institute - SwRI), tác giả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh rằng tàu PSP đã giúp thu hẹp khoảng cách quan sát quan trọng, kết nối các hiện tượng tái kết nối quy mô nhỏ gần Trái Đất với các vụ phun trào quy mô lớn trên Mặt Trời. Ông cũng chỉ ra rằng hiện tượng này diễn ra ở nhiều quy mô không gian và thời gian khác nhau, từ bầu khí quyển của Mặt Trời đến từ quyển Trái Đất, và việc quan sát trực tiếp này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cách năng lượng được truyền đi và các hạt được gia tốc.
Việc hiểu rõ cơ chế tái kết nối từ trường là yếu tố then chốt để cải thiện dự báo thời tiết không gian. Các cơn bão Mặt Trời, được thúc đẩy bởi quá trình này, có thể gây ra các cơn bão địa từ trên Trái Đất, dẫn đến mất điện trên diện rộng, gián đoạn liên lạc vệ tinh và ảnh hưởng đến các hệ thống định vị GPS. Trước đây, tàu thăm dò Solar Orbiter của ESA vào tháng 3 năm 2022 cũng đã quan sát thấy hiện tượng tái kết nối từ trường liên tục ở quy mô nhỏ, ước tính khoảng 390 km, cho thấy nó có thể góp phần làm nóng bầu khí quyển bên ngoài của Mặt Trời, vốn nóng hơn bề mặt hàng triệu độ C – một bí ẩn khoa học kéo dài 80 năm.
Tàu thăm dò Parker Solar Probe, được phóng vào năm 2018, tiếp tục mang lại những hiểu biết chưa từng có về Mặt Trời. Với khả năng bay gần Mặt Trời hơn bất kỳ tàu vũ trụ nào trước đây, nó đang giúp định hình lại kiến thức của chúng ta về các quá trình năng lượng cao của ngôi sao, từ đó nâng cao khả năng bảo vệ công nghệ trên Trái Đất khỏi những tác động tiềm tàng của hoạt động Mặt Trời.