Các nhà cổ sinh vật học đã công bố phát hiện về *Spicomellus afer*, loài khủng long ankylosaur cổ xưa nhất từng được biết đến, tại các tầng địa chất Kỷ Jura giữa ở Maroc. Hóa thạch này, có niên đại khoảng 165 triệu năm trước, không chỉ đẩy lùi mốc thời gian tiến hóa của nhóm khủng long bọc thép này mà còn hé lộ một hình thái giáp bảo vệ chưa từng thấy, thách thức những hiểu biết trước đây về sự phát triển của chúng.
*Spicomellus afer*, với chiều dài ước tính khoảng 4 mét và nặng tới 2 tấn, nổi bật với bộ giáp gai vô cùng độc đáo. Thay vì các tấm giáp và gai thông thường, loài khủng long này sở hữu những chiếc gai xương dài, nhọn, mọc ra từ xương sườn của nó – một đặc điểm chưa từng được ghi nhận ở bất kỳ loài động vật nào khác. Một vòng cổ bằng xương quanh cổ của nó được trang trí bằng các gai lớn, với chiếc gai dài nhất đo được tới 87 cm. Các nhà khoa học tin rằng những chiếc gai khổng lồ này có thể đã tiến hóa để thu hút bạn tình hoặc phô trương trong các cuộc tranh giành lãnh thổ, tương tự như chiếc đuôi công.
Giáo sư Susannah Maidment từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Luân Đôn và Đại học Birmingham, một trong những nhà nghiên cứu chính, cho biết: “Việc tìm thấy bộ giáp công phu như vậy ở một loài ankylosaur sơ khai đã thay đổi cách chúng ta hiểu về sự tiến hóa của những loài khủng long này. Nó cho thấy tầm quan trọng của các loài khủng long ở châu Phi và việc chúng ta cần cải thiện sự hiểu biết về chúng đến mức nào.” Đồng nghiệp của bà, Giáo sư Richard Butler, cũng từ Đại học Birmingham, mô tả hóa thạch này là một khám phá “vô cùng quan trọng” và “hoàn toàn khác biệt so với bất kỳ loài khủng long nào khác mà chúng tôi từng phát hiện.”
Bằng chứng từ các đốt sống đuôi bị hợp nhất cũng gợi ý rằng *Spicomellus afer* có thể đã sở hữu một vũ khí ở đuôi, như một chiếc chùy hoặc gai, xuất hiện sớm hơn khoảng 30 triệu năm so với những gì các nhà cổ sinh vật học từng biết. Điều này cho thấy rằng các đặc điểm phòng thủ cốt lõi của ankylosaur đã hình thành từ rất sớm trong lịch sử tiến hóa của chúng. Sự kết hợp giữa vũ khí đuôi và tấm chắn hông được bảo vệ bằng gai cho thấy nhiều cải tiến quan trọng của ankylosaur đã tồn tại từ thời *Spicomellus*.
Phát hiện này tại Dãy núi Atlas của Maroc, một khu vực ngày càng trở nên quan trọng trong việc nghiên cứu khủng long Kỷ Jura giữa, đã thách thức quan niệm rằng các loài ankylosaur sơ khai có cấu trúc cơ thể đơn giản hơn. Thay vào đó, *Spicomellus afer* cho thấy rằng sự phức tạp trong bộ giáp và các chiến lược thích nghi đã xuất hiện rất sớm trong quá trình tiến hóa của nhóm khủng long này. Nghiên cứu, được công bố trên tạp chí *Nature*, nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của các hóa thạch từ châu Phi trong việc làm sáng tỏ những bí ẩn về sự đa dạng và tiến hóa của khủng long trên toàn cầu.